دکتر ملکیان

 

استاد مشاور:

دکتر حسین مهدی‌زاده

 

نگارش :

* 

سال تحصیلی :91 -1390

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چكیده

نوآوری و خلاقیت به عنوان نیروی حرکتی تمام موسسات و سازمان های یک جامعه بخصوص برای دانشگاه ها که وظیفه تربیت نیروی انسانی را دارند امری ضروری می باشد.تحقیق حاضر باهدف شناخت و معرفی راهکارهای ارتقاء نوآوری در موسسات آموزش عالی بر مبنای مدل تعالی عملکرد مالکوم بالدریج به صورت پیمایشی و به وسیله پرسشنامه های محقق ساخته در بین78 نفر از اعضاء هیات علمی دانشگاه ایلام صورت گرفته است.سوالات این پژوهش شامل هفت سوال در باره ی راهکارهای گسترش نوآوری بر مبنای هفت معیار بالدریچ است که در نهایت با بهره گرفتن از نرم افزار spss به محاسبه میانگین رتبه ای راهکارهای به دست آمده پرداخته ایم که برای این کار از فرمول همبستگی رتبه ای فریدمن استفاده شده است.نتایج به دست آمده حاکی از ارائه راهکارهایی برای ارتقاء نوآوری در دانشگاه بودهئ به علاوه اینکه معیار رهبری در این مدل دارای بیشترین امتیاز از نظر پاسخگویان بوده است و این موضوع به معنای اهمیت نقش رییس دانشگاه در گسترش نوآوری نسبت به سایر معیارهای این مدل بوده است.

 

 

کلید واژه ها

نو آوری، موسسات آموزش عالی، مدل مالکوم بالدریچ

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                        صفحه

چكیده

فصل اول: كلیات تحقیق

1-1. مقدمه 2

1-2. بیان مسئله 4

1-3. ضرورت واهمیت انجام تحقیق: 7

1-4. اهداف تحقیق: 8

1-4-1. اهداف جزئی تحقیق. 8

1-5. سوالات تحقیق: 9

1-6. تعریف اصطلاحات و متغیرهای تحقیق: 9

1-7. معیارهای هفت گانه مدل تعالی بالدریج. 10

1-7-1. معیار یک (رهبری) 10

1-7-2. معیار دو (خط مشی و استراتژی) 10

1-7-3. معیار سه ( تمرکز بر دانشجویان، ذینفعان و بازار) 11

1-7-4. معیار چهارم (اندازه گیری، آنالیز و مدیریت دانش) 11

1-7-5. معیار پنج ( تمرکز بر نیروهای کاری) 11

1-7-6. معیار شش (مدیریت فرایندها) 12

1-7-7. معیار هفت (نتایج) 12

1-8. تعاریف عملیاتی تحقیق. 12

1-8-1. معیار رهبری. 12

1-8-2. معیار برنامه ریزی راهبردی. 12

1-8-3. معیار تمرکز بر دانشجویان. 13

1-8-4. معیار سنجش،تحلیل و مدیریت دانش.. 13

1-8-5. معیار تمرکز بر اعضاء هیات علمی. 13

1-8-5. معیار مدیریت فرایندها 13

1-8-6. معیار نتایج عملکرد 14

فصل دوم:  پیشینه تحقیق

پیش درآمد فصل دوم 16

مدل مالکوم بالدریج. 16

نگاهی بر مدل کانجی. 17

نگاهی بر مدل تعالی عملکرد EFQM.. 18

الف)معیارهای توانمندی سازمان: 18

ب) نتایج: 19

 

نگاهی بر مدل ادوارد دمینگ… 19

تاریخچه ی نوآوری و خلاقیت در سازمان ها 20

سیر تکامل موضوع نوآوری را می توان در ۵ موج خلاصه نمود: 21

موج اول: دیدگاه شومپیتر. 21

موج دوم: نوآوری تکنولوژیک… 22

موج سوم: نوآوری صنعتی. 22

موج چهارم: 22

موج پنجم: نوآوری علمی ۱۹۹۳. 22

امواع مدل های نوآوری در سازمان. 23

انواع روش های نوآوری. 24

1- مهارگسلی ذهنی  یا بارش فکری(Br  St) 24

2-قوانین افزایش کیفیت اجرایی روش (( Br  St 24

3-شکل نوشتاری مهار گسلی ذهنی (BrW) 25

4- فرایند بازتعریف اکتشافی(HRP) 25

5- قیاس ها 25

6-نظریه ابداعانه حل مساله (TIPS) 25

7-  مدل (IMS) 26

نتیجه گیری از مطالب فصل. 29

فصل سوم: روش شناسی

3-1. پیش درآمدی برفصل سوم 31

3-2. روش تحقیق. 31

3-3. جامعه و نمونه آماری. 32

3-4. روشها یا ابزارهای گردآوری داده‌ها 33

3-5. نحوه ساخت پرسش‌نامه محقق‌ساخته 33

3-6. روایی و پایایی روش و ابزار: 34

3-7. روش های آمار توصیفی: 34

3-8. روش های آمار استنباطی: 34

فصل چهارم: نتایج تحقیق

پیش درآمدی برفصل چهارم 37

جامعه آماری. 37

نتایج جدول: 98

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

پیش درآمدی بر فصل پنجم 102

خلاصه تحقیق. 103

نتایج. 106

نتیجه‌گیری و بحث: 115

مقایسه نتایج تحقیق با موارد مشابه 117

محدویت‌های تحقیق: 121

محدودیت‌های در اختیار و كنترل محقق: 121

محدودیت‌های خارج از كنترل و اختیار محقق: 121

پیشنهادات تحقیق. 122

پیشنهادات کاربردی: 122

پیشنهادات پژوهشی: 123

منابع و ماخذ 124

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                                        صفحه

 

جدول1-3 .   انطباق سؤالات تحقیق با سؤالات پرسشنامه

جدول 1-4 .  نوع ارزش های متناسب با گسترش نوآوری

جدول 2-4 .  نظرات نمونه آماری در زمینه فعالیت‌های رئیس دانشگاه

جدول3-4.   اهمیت فعالیت‌های مربوط به رئیس دانشگاه

جدول 4-4.  اختیارات رئیس دانشگاه برای تشویق و ترغیب کارکنان

جدول5-4.  نظارت نمونه آماری در زمینه تدوین اهداف و استراتژی

جدول 6-4.  نظرات نمونه آماری در مورد تدوین اهداف دانشگاه

جدول 7-4.   نظرات نمونه آماری درباره استراتژی‌های مرتبط با نوآوری

جدول 8-4.  نظرات نمونه آماری در مورد تدوین خط مشی‌ها

جدول 9-4.  نظرات نمونه آماری در مورد تمرکز بر ذینفعان

جدول 10-4.  راهکارهای گسترش نوآوری در دانشگاه با تمرکز بر ذینفعان

جدول 11-4.   ایجاد راهکار برای ارتقاء نوآوری با تکیه بر تمرکز بر ذینفعان

جدول 12-4.  نظرات نمونه آماری درباره تمرکز بر ذینفعان و بازار کار

جدول 13-4.  نظرات نمونه آماری درباره مدیریت دانش

جدول 14-4.  نظرات نمونه آماری در مورد مفید واقع شدن مدیریت دانش

جدول 15-4. گسترش نوآوری با توجه به مدیریت دانش

جدول 16-4.  راهكارهای نوآوری با توجه به مدیریت دانش

جدول 17-4.  نقش نیروهای كاری در ارتقاء نوآوری

جدول 18-4.  اثرگذاری تمركز بر نیروهای كاری در گسترش نوآوری

جدول 19-4.  نظرات نمونه آماری در مورد چگونگی گسترش نوآوری در دانشگاه

جدول 20-4.  ایجاد راهكاری برای ارتقاء نوآوری از طریق نیروهای كاری

جدول 21-4.   نظرات نمونه آماری در مورد معیار مدیریت فرایند

جدول 22-4.  افرادی که می‌توانند با مدیریت فرایندها منجر به نوآوری در دانشگاه گردند

جدول23-4.  فرایندهایی كه منجربه خلاقیت در دانشگاه می‌شوند

جدول 24-4.   اهمیت فعالیت‌هایی که منجربه خلاقیت می شوند

جدول 25-4.   نتایج مؤثر در ایجاد نوآوری در دانشگاه

جدول 26-4.  نتایج برنامه‌ریزی دانشگاه

جدول 27-4.  چگونگی تبدیل نتایج بدست آمده به راهکاری برای نوآوری

جدول 28-4.   نتیجه ای خوب از فعالیت‌های دانشگاه كه منجر به نوآوری گردد

جدول 29-4.  نتایج آمار توصیفی

جدول 30-4 .  آزمون فریدمن  برای ارزش های سازمانی مربوط به رهبر

جدول 31-4   آزمون فریدمن  برای فعالیت های مربوط به رییس دانشگاه

جدول 32-4.   آزمون فریدمن  برای فعالیت های نوآورانه رییس دانشگاه

جدول 33-4.   آزمون فریدمن برای اختیارات رییس برای تشویق کارکنان

جدول 34-4 .  آزمون فریدمن  برای تدوین اهداف بر اساس منافع ذینفعان

جدول 35-4.   آزمون فریدمن  برای اهداف دانشگاه منجر به گسترش نوآوری

جدول36-4.   آزمون فریدمن  برای اصول مربوط به خط مشی دانشگاه

جدول37-4.   آزمون فریدمن برای گسترش نوآوری با توجه به اهداف

جدول38-4   آزمون فریدمن برای تمرکز بر بازار کار و ذینفعان

جدول 39-4.   راهکار های گسترش نوآوری با تمرکز بر بازار کار

جدول 40-4.   آزمون فریدمن برای گسترش نوآوری با تمرکز بر منافع  ذینفعان

جدول 41-4.   آزمون فریدمن برای راهکارهای  نوآوری  با توجه به و بازار کار

جدول 42-4 .  آزمون فریدمن برای  موارد مربوط به مدیریت دانش

جدول 43-4.   آزمون فریدمن برای  مدیریت دانش برای ارتقاء نوآوری

جدول 44-4.   آزمون فریدمن برای موارد مربوط به مدیریت دانش

جدول 45-4.   آزمون فریدمن برای راهکار ارتقاء نوآوری در دانشگاه

جدول 46-4   آزمون فریدمن برای موارد مربوط به تمرکز بر  اعضاء هیات علمی

جدول 47-4.   آزمون  فریدمن برای اهمیت تمرکز بر نیروهای کاری

جدول 48-4.   آزمون فریدمن برای تمرکز بر نیروهای کاری

جدول 49-4.   آزمون فریدمن برای اشاعه نوآوری توسط نیروهای کاری

جدول 50-4   آزمون فریدمن برای موارد مربوط به معیار مدیریت فرایندها

جدول 51-4.   آزمون فریدمن در مورد مدیریت فرایند ها

جدول 52-4.   آزمون فریدمن برای گسترش نوآوری با توجه به مدیریت فرایندها

جدول 53-4.   آزمون همبستگی فریدمن برای نوآوری با توجه به فرایندها

جدول 54-4.   آزمون فریدمن برای معیار نتایج

جدول 55-4.   آزمون فریدمن برای نتایج دانشگاه که حاصل برنامه ریزی دانشگاه است

جدول 56-4.   آزمون  فریدمن در موردتبدیل معیار نتایج بدست آمده

جدول 57-4   آزمون فریدمن در مورد بهترین نتیجه از فعالیت های دانشگاه

جدول 58-4  نتایج سوالات تحقیق

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                        صفحه

 

نمودار 1-4.  نوع ارزش های متناسب با گسترش نوآوری

نمودار 2-4. .  نظرات نمونه آماری در زمینه فعالیت‌های رئیس دانشگاه

نمودار 3-4.  اهمیت فعالیت‌های مربوط به رئیس دانشگاه

نمودار4-4.  اختیارات رئیس دانشگاه برای تشویق و ترغیب کارکنان

نمودار5-4.  توزیع پراکنش نمونه آماری در زمینه تدوین اهداف

نمودار6-4.  نظرات نمونه آماری در مورد تدوین اهداف دانشگاه

نمودار 7-4. نظرات نمونه آماری درباره استراتژی‌های مرتبط با نوآوری

نمودار 8-4.  نظرات نمونه آماری در مورد تدوین خط مشی‌های دانشگاه

نمودار 9-4.  نظرات نمونه آماری در مورد تمرکز بر ذینفعان دانشگاه

نمودار 10-4.  راهکارهای گسترش نوآوری در دانشگاه با تمرکز بر ذینفعان

نمودار11-4.   ایجاد راهکا برای ارتقاء نوآوری با تکیه بر تمرکز بر ذینفعان

نمودار 12-4.  نظرات نمونه آماری درباره تمرکز بر ذینفعان

نمودار 13-4.  نظرات نمونه آماری درباره مدیریت دانش و اطلاعات

نمودار14-4.  نظرات نمونه آماری در مورد مفید واقع شدن مدیریت دانش

نمودار 15-4 . گسترش نوآوری با توجه به مدیریت دانش

نمودار 16-4.  راهكارهای نوآوری با توجه به مدیریت دانش

نمودار17-4.  نقش نیروهای كاری در ارتقاء نوآوری در دانشگاه

نمودار 18-4.  اثرگذاری تمركز بر نیروهای كاری

نمودار 19-4. چگونگی گسترش نوآوری در دانشگاه

نمودار 20-4. راهكاری برای ارتقاء نوآوری از طریق نیروهای كاری

نمودار21-4.   نظرات نمونه آماری در مورد معیار مدیریت فرایندها

نمودار 22-4.  افرادی که با مدیریت فرایندها منجر به نوآوری می گردند

نمودار23-4.  فرایندهایی كه منجربه خلاقیت در دانشگاه می‌شوند

نمودار 24-4. اهمیت فعالیت‌هایی که منجربه خلاقیت می شوند

نمودار 25-4. نتایج مؤثر در ایجاد نوآوری در دانشگاه

نمودار 26-4.  نظرات نمونه آماری در مورد نتایج برنامه‌ریزی دانشگاه

نمودار27-4.  چگونگی تبدیل نتایج بدست آمده به راهکاری برای نوآوری

نمودار 28-4.   نتیجه ای خوب از فعالیت‌های دانشگاه

نمودار 29-4.  نتایج  تحقیق

 

فهرست شكل‌ها

عنوان                                                                                                        صفحه

 

1- 1. مدل قشه مفهومی مالکوم بالدریچ

1-4.  مدل مفهومی نتایج تحقیق

 

 

 

 

 

فصل اول

كلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1. مقدمه

با پیشرفت های روز افزون علم و فناوری و جریان گستردگی اطلاعات و ارتباطات جوامع امروزی بیش از پیش دچار پیچیدگی و چالش شده است.لذا هر جامعه و سازمانی برای بقاء و جلوگیری از رکود و عقب ماندگی نیازمند تحول و نوآوری است. و از آنجا که نو آوری تغییری است معنی دار که برای بهبود خدمات و فرایندهای سازمانی و ایجاد ارزشهای جدید برای ذینفعان سازمانها صورت می گیرد برای دستیابی به تمامی ابعاد مقوله ی نوآوری باید بر تمامی بخش های یک سازمان متمرکز شد.)شرفی،1387)

در این بین دانشگاه ها به عنوان سازمان هائی که نقش اساسی در تولید اندیشه های جدید و نیز انباشت و انتقال دانش جدید دارند و به صورتی روزافزون نیازمند به روزسازی و ارتقاء نوآوری هستند که  مورد توجه ما در مطالعه ی پیش رو قرار گرفته اند. از میان مدل های تعالی کیفیت و نوآوری نیز مدل مالكوم بالدریج[1] را در نظر گرفته ایم که بر مبنای این مدل سازوکارها و مجموعه ارزشها و مفاهیم کلیدی در قالب 8 معیار برای ارتقاء نوآوری تعریف شده است.از جمله مزایای عمده این مدل بر سایر مدل های تعالی عملکرد موجود مانند: مدل کانجی[2]، EQFM [3]و یا دمینیگ[4] این است که با توجه به مطالعه ما در حوزه ی محیط آموزشی دانشگاه این مدل مراکز آموزشی را دربرگرفته و شامل می گردد.(صفایی فخری وجلال وندی،1389)

از طرفی کیفیت آموزشی و پژوهشی از جمله دغدغه هائی است که همیشه نظام های دانشگاهی برای دستیابی به آن تلاش می کنند.

بنابراین ارتقای مستمر کیفیت آموزش عالی مستلزم استفاده از ارزیابی آموزشی است و لزوم استقرار یک سیستم ارزیابی کارآمد و هدفمند در نظام آموزشی عالی به منظور بررسی و ارزشیابی کیفیت و نوآوری های آموزشی امری اساسی است که شاید امروزه بیش از پیش نیاز به آن از طرف دانشگاه ها و مراکز آموزشی احساس می شود.(لبانی مطلق،1387)

بر این اساس آنچه که نیاز است یک مدل یا ابزار است که فرایندی سیستماتیک برای پیشبرد و مدیریت که با هدف بهبود عملکرد سازمانها در کلیه ابعاد و ارتقای کیفیت طراحی شده باشد.اگر چه هیچ یک از الگوهای بهبود کیفیت بدون محدودیت نیست مفید بودن مدل بالدریج در آموزش عالی نسبت به سایر مدل های مشابه به روشنی مشخص است زیرا این معیار با شروع فرایند بهبود و ارزیابی نظام یافته چهارچوب قابل اعتمادی را از طریق تغییرات همراه با نوآوری فراهم می کند.(لبانی مطلق،1387)

پژوهش حاضر بنا بر تعاریفی که از مقوله نوآوری در موسسات آموزش عالی وجود دارد به بررسی راهکارها و روش هایی می پردازدکه بر مبنای اصول هشت گانه مدل مالکوم بالدریج منجر به گسترش نوآوری در این موسسات می گردد.در این راستا با طرح پرسشنامه هایی در ارتباط با هر یک از معیار های مدل و نیز انجام مصاحبه با افراد صاحب نظر در زمینه تحقیق به جمع آوری اطلاعات لازم پرداخته ایم که در نهایت بتوانیم بتوانیم به جمع بندی و نتیجه گیری از این نظرات راهکارهای مقتضی و مورد استفاده برای نوآوری را که بنابر تعریف فرایند هدایت شده طرح ایده های جدید و دانش جدید در باب تولیدات و خدمات یک سازمان است بر مبنای مدل مالکوم بالدریج بیابیم. (احدی و مسچی،1387)

 

1-2. بیان مسئله

رشد بی وقفه دانش و تکنولوژی در جهان فرامدرن کنونی و گستردگی دامنه آن کشورهای در حال توسعه را ملزم به سرمایه گذاری در تربیت و پرورش افرادی خلاق و نوآور نموده است تا بنیادهای علمی جامعه را مستحکم نموده و به ارتقاء تکنولوژیک کشور همت گذارند. از آنجا که موفقیت شرکت ها و سازمانها در گرو افزایش نوآوری آنهاست ضرورت توجه به نوآوری و کاربست آن درجامعه ، تسهیل گر دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. ( امیدیان زاده، ۱۳۸۷) و از آنجا که دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مرکز تحولات یک جامعه هستند باید باید به گونه ای مدیریت شوند که نوآوری به عنوان دانشی ضروری مطرح گردیده و گسترش داده شود. ( صالحی امیدی۱۳۸۷)

با توجه به این مطالب مسئله تحقیق پیش رو این است که با توجه به انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات و در محیط پر رقابت امروزی که تقاضا برای ورود به دانشگاه پیش از پیش بالا رفته و انتظارات مشتریان آموزش عالی با چالش های فراوانی مواجه شده نیاز به نوآوری در آموزش عالی الزامی است! دانشگاه ها باید به گونه ای مدیریت شوند که نوآوری به عنوان یک فرهنگ و بخشی از فعالیت های روزانه درآید( هریس[5] به نقل از نصر آزادانی،1387).

واضح است که بسیاری مؤسسات آموزشی فاقد یک چهارچوب سیستماتیک برای ایجاد تغییرات و مدیریت نوآوری هستند که در این بین مالكوم بالدریج مدل مناسبی را برای تعالی عملکرد ارائه می دهد و می توان قسمت مجهول مسئله را که همان ایجاد راهکارهائی برای ارتقاء نوآوری در یک سازمان است را بر اساس آن روشن ساخت، هدف از تحقیق حاضر بررسی استراتژی های ممکن برای ارتقاء و گسترش فعالیت‌های نوآورانه در آموزش عالی بر پایه مدل بالدریج است. معیار مذکور معیار جامعی برای تنظیم رسالت، چشم انداز، ارزشها، اهداف و چالش های راهبردی فراهم می سازد که تا کنون مؤسسات آموزشی زیادی برای بهبود درونی و ارتقاء سطح کیفیت استفاده نموده اند( لبانی مطلق، 1387)و متغیری که در این تحقیق سعی در بررسی آن داریم راهکارهای گسترش نوآوری در مراکز آموزش عالی می باشد و به طور موردی دانشگاه ایلام مورد بررسی قرار گرفته است.

طبیعی است که آموزش عالی دارای همه ی عناصری است که برای تغییر و نوآوری ضروری است و آنچه که نیاز است یک مدل یا ابزار است که فرایندی سیستماتیک برای پیشبرد و مدیریت تغییرات فراهم سازد که ما از میان مدل های تعالی عملکرد موجود مدل مالكوم بالدریج را به این منظور انتخاب کرده ایم.

مساله اصلی تحقیق حاضر یافتن راهکارها و روش هایی است که بر مبنای مدل انتخابی ما تحت عنوان مدل تعالی عملکرد مالکوم بالدریج و بر اساس معیارهای هفت گانه این مدل به صورتی سیستماتیک و نظام یافته بتواند نوآوری و خلاقیت را در یک موسسه آموزش عالی اشاعه دهد چراکه موسسات آموزش عالی بعنوان مرکز تحولات در جامعه نیازمند به روز سازی و بهبود اوضاع برای رویارویی با مسائل و چالش های پیش رو هستند.

[1] – malkom Baldrige

[2] -Kanji

[3] – europen    foundation   for  quality  managment

[4] -Deming

[5] – haris crise

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد