فصل دوم- مبانی نظری تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….. 9

تاریخچه استرس……………………………………………………………………………………………………… 10

استرس………………………………………………………………………………………………………………… 13

ماهیت فشار روانی…………………………………………………………………………………………………… 15

نظریه های استرس………………………………………………………………………………………………….. 16

   استرس بعنوان پاسخی درونی…………………………………………………………………………………… 16

   عوامل محیطی استرس…………………………………………………………………………………………… 18

   استرس بعنوان كنش متقابل………………………………………………………………………………………. 18

   مدل خبرپردازی………………………………………………………………………………………………………. 20

   مقابله بعنوان پاسخی درونی………………………………………………………………………………………. 21

   مقابله متكی بر منابع محیط………………………………………………………………………………………… 22

   مقابله از راه كنش متقابل…………………………………………………………………………………………… 22

فیزیولوژی فشار روانی………………………………………………………………………………………………….. 23

شخصیت نوع آ و بی…………………………………………………………………………………………………….. 26

علائم و نشانه های استرس…………………………………………………………………………………………… 27

عوامل موثر در تشدید یا كاهش فشار روانی………………………………………………………………………… 29

علل استرس…………………………………………………………………………………………………………….. 30

ده فرمان برای كنترل استرس………………………………………………………………………………………….. 32

استرس شغلی………………………………………………………………………………………………………….. 34

تقسیم بندی مشاغل برحسب استرس………………………………………………………………………………. 36

رابطه میان استرس و قابلیت اجرای كار……………………………………………………………………………….. 37

عوامل استرس زای شغلی……………………………………………………………………………………………… 39

1. حوزه اجتماعی و فرهنگی………………………………………………………………………………………… 40

     از خود بیگانگی و بی‌هنجاری……………………………………………………………………………………….. 40

     آب و هوا، رژیم غذایی و عوامل مشابه آن…………………………………………………………………………. 41

     جابجایی مكرر…………………………………………………………………………………………………………. 41

     رانندگی………………………………………………………………………………………………………………… 41

     زندگی در شهر در مقایسه با زندگی در روستا……………………………………………………………………. 41

2. حوزه خانواده………………………………………………………………………………………………………… 42
3. حوزه شغلی………………………………………………………………………………………………………… 43

     ویژگیهای نقش………………………………………………………………………………………………………… 44

     ویژگیهای شغل……………………………………………………………………………………………………….. 46

     روابط میان- فردی…………………………………………………………………………………………………….. 47

     جو و ساختار سازمانی………………………………………………………………………………………………. 48

     روش های مدیریت منابع انسانی و فن آوری و خصوصیات مادی…………………………………………………. 49

     فن آوری خصیصه های مادی……………………………………………………………………………………….. 51

هزینه های استرس شغلی……………………………………………………………………………………………… 53

استراتژیهای مقابله با استرس در سازمان……………………………………………………………………………… 54

پیشنه تحقیقات……………………………………………………………………………………………………………. 56

     تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………………………. 56

     تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………………………….. 59

خلاصه فصل ……………………………………………………………………………………………………………….. 62

فصل سوم- روش تحقیق

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………….. 64

روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 64

جامعه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 65

نمونه و روش نمونه گیری………………………………………………………………………………………………….. 65

روش و ابزار گردآوری اطلاعات……………………………………………………………………………………………… 67

پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………… 68

تعیین اعتبار و روایی…………………………………………………………………………………………………………. 69

روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………. 70

فصل چهارم- تجزیه و تحلیل داده های تحقیق

 

 

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 72

الف- توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی…………………………………………………………………………………. 72

ب- بررسی آماری سوال و فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………….. 83

     بررسی آماری سوال اصلی تحقیق……………………………………………………………………………………. 83

     بررسی آماری فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………. 84

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………. 90

فصل پنجم- نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………. 91

خلاصه………………………………………………………………………………………………………………………….. 92

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………. 93

پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………….. 97

     پیشنهادات اجرایی………………………………………………………………………………………………………. 97

     پیشنهادات پژوهش……………………………………………………………………………………………………… 98

محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………….. 99

منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………………. 100

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………….. 104

ضمائم…………………………………………………………………………………………………………………………..

مقدمه:

اكنون كه در آستانه قرن بیست و یكم به سر می بریم با توجه به پیچیدگی و تغییرات روزافزون جامعه و رشد، توسعه فن آوری، مساله فشار روانی در جامعه یک مشكل چشمگیر و خطرناك به نظر می رسد. هر چند كاربرد واژه استرس در روانپزشكی سابقه طولانی دارد ؛‌ولی در سالهای اخیر استفاده از آن در روانشناسی مدیریت و رفتار سازمانی نیز متداول گردیده و به سبب رایج بودن آن در زندگی اجتماعی افراد، بخشی از مباحث سازمانی به استرس اختصاص یافته است.

كسی به درستی نمی داند كه آیا فشار روانی واقعا در حال حاضر بیش از گذشته است یا خیر،‌ اما كارشناسان معتقدند نفوذ این پدیده روزافزون است. دكتر بنسون از دانشگاه هاروارد می گوید ما در دنیایی از بی ثباتی و عدم امنیت زندگی می كنیم هر چیزی از تهدید اتمی گرفته تا نداشتن تامین شغلی و اثرات زیانبار داروها گواه این مدعاست. (الیوت، 1370، ص13)

استرس فرسودگی بدنی یا عاطفی است كه بر اثر مسایل و مشكلات واقعی یا تصوری پدید می‌آید. استرس گاه سبب رسیدن آسیبهای فراوانی به فرد و سازمان می شود. فشار روانی در فرد باعث می شود كه بدن وظایفی را كه به طور عادی و به سادگی می‌تواند انجام دهد با دشواری بیشتر به انجام برساند. نزاع با یک همكار ،‌محروم شدن از پاداش،‌ دیر رسیدن به سر كار،‌ پیش آمدن یک مشكل مالی و از دست دادن یكی از نزدیكان همه نمونه هایی از عوامل فشار زای روانی فردی است. تغییراتی كه در محیط سازمان پدید می آید،‌ همچون تغییر در گردش كار،‌ استفاده از تكنولوژی تازه، برپایی جلسات اداری، بحث درباره نیازهای هر بخش، بحث های مالی و بودجه ای ،‌كمی در آمد موسسه، قوانین و مقررات محدود كننده، تزلزل وضع سازمانی كاركنان، فشار مدیریت و كارمندان،‌ فشار هیئت مدیره یا روسای سازمان بر مدیر را می توان نمونه‌هایی از عوامل فشار روانی سازمانی به حساب آورد. (علوی، 1378، صص 34-33)

بیان مسأله

در دنیای كنونی استرس به عنوان یكی از آفات نیروی انسانی محسوب شده است، اثرات مخرب استرس بر زندگی فردی و اجتماعی كاملا مشهود بوده و مدیران یكی از آسیب پذیرترین قشرها در برابر استرس هستند.علی رغم این نظر كه فشارهای عصبی مفید نیز وجود دارد و مقداری از فشارهای عصبی برای ایجاد تحرك و تلاش در انسان ضروری است زمانیكه بحث فشار عصبی مطرح می شود بیشتر به عوارض و ضایعات آن توجه شده و فشار عصبی مضر مد نظر قرار می گیرد.به هر حال فشار عصبی آثار فراوانی بر عملكرد فعالیتهای اعضای سازمان دارد، فشار عصبی حاد نیروی انسانی سازمان را ضایع می كند و پایه های سازمان را متزلزل می سازد بدین ترتیب است كه فشار عصبی در سازمان همچون آفتی نیروها را تحلیل می برد و فعالیتها و تلاشها را عقیم می سازد. از میان نشانه های عمومی استرس موارد زیر از جمله بی اشتهایی یا اشتهای زیاد، بیخوابی یا خواب بیش از اندازه، دردهای مداوم ،‌خلاء ذهنی و احساسی، فشار در محیط كار، ‌درگیری با كارفرما، ترس از شكست، و غیره آشكارتر است. (غفوریان، 1375، ص37)

به طور كلی، بروز فشار در سازمانها كارآیی نیروها را می كاهد، همكاری جای خود را به رقابت مخرب می دهد و ارتباطات سازمانی مختل می گردد. مدیری كه گرفتار فشارهای عصبی و روانی است نمی تواند با زیر دستان خود رابطه صحیح برقرار نماید، با فرادستان خود دچار مشكل می شود و ارباب رجوع را از خود ناراحت می كند. به علاوه،‌ عوارض ناشی از كم كاری، تاخیر،‌ غیبت، جابجایی، ترك خدمت و در نتیجه كاهش بهره‌وری و عوارض فیزیكی ـ روانی فشارهای عصبی، خسارتهای جبران ناپذیری را برای سازمانها به ارمغان می‌آورد.

در میان سازمان های اجتماعی، هیچ سازمانی به اندازه آموزش و پرورش حساس نیست،‌ زیرا همچنانكه می دانیم آموزش و پرورش زیر ساز تمامی سازمان های یک جامعه است و در این میان مدیران آموزشی از مهمترین اركان تعلیم و تربیت می باشند. بنابراین بررسی عوامل فشار زای مدیران آموزشی می تواند گام مثبتی در جهت ارتقای شغلی آنان از طریق كاهش یا تعدیل تاثیر عوامل فشارزا و در نتیجه ،‌ارتقای آموزش و پرورش باشد.

ضرورت و اهمیت موضوع

بر اساس گزارش آكادمی امریكائی پزشك خانواده، دوسوم بیماران پزشك خانواده دچار ناراحتی های متاثر ار فشار روانی بوده اند در همین حال هزینه های سنگین ناشی از آثار اینگونه ناراحتی ها در غیبت افراد،‌ هزینه های سرسام آور درمانی شركتها و كاهش تولید،‌ صاحبان صنایع را بیمناك كرده است. سرطان، ناخوشی های ریوی،‌ تلفات ناشی از سوانح، سیروز كبدی و خودكشی كه در آمریكا شش عامل مهم مرگ و میر تلقی می شود سهم عمده ای ایفا می كند. فشار روانی همچنین در تسریع شرایط منتهی به طلاق نقش مهمی ایفا می كند.

توجه به شیوع فشار روانی عكس العمل های گسترده ای را برای مقابله با آن به دنبال داشته است. داروها ی رفتاری برای مقابله با بیماریهایی كه در ارتباط با فشار روانی هستند عرضه شده اند و راه های چگونگی تاثیر عوامل عاطفی در بنیه دفاعی بدن تحت مطالعه می‌باشد. شركتهای بزرگ برنامه های جامعی برای كنترل فشار روانی برای مجریانی كه در این زمینه در زحمت هستند تدارك دیده اند.

مدیر انستیتوی امریكائی فشار روانی در شهر نیویورك می گوید: فشارهای روانی امروزه نسل جدیدی از جویندگان تحرك و جنب و جوش به وجود آورده است كه اغلب به ضرر خود، هیجان و بیقراری را بر آرامش ترجیح می دهند. مثلاً چتر بازان از پرش آزاد بیش از پرش با چتر نجات احساس لذت می كنند و

به دو دلیل بررسی عوامل سازمانی موثر در فشار روانی ضروری است. نخست آنكه كوتاهی در این امر می تواند بر توان منابع انسانی یک سازمان زیانهای فراوان وارد سازد و پی آمدهای منفی اقتصادی مانند كاهش تولید یا تولید پر از كاستی را فراهم آورد ، دوم آنكه هر گاه این عوامل به درستی باز شناخته شود و با تدبیر و دور اندیشی هدایت و سرپرستی گردد می تواند در بهبود كار و بالارفتن خشنودی كارمند وافزایش بازده سازمان موثر آید.در غیر این صورت ،‌سازمان برای فشارهایی كه در درون خود پدید می‌آورد یا نا خواسته در درون آن پدیدمی آید باید هزینه ای بس گزاف بپردازد. (طوسی، 1375، ص 75)

از آنجاییكه آموزش و پرورش وظیفه بسیار سنگین هدایت نسل آینده را به عهده دارد،‌ و به واسطه اینكه درصد زیادی از افراد جامعه به عناوین مختلف در امر آموزش و پرورش درگیر هستند،‌ انجام تحقیقات كاربردی كه بتواند مسائل و مشكلات این حوزه را شناسایی و حل كند و بر پیشرفت و بهبود عملكرد این بخش مهم از جامعه تاثیر بگذارد ضروری به نظر می‌رسد. شناسایی عوامل فشار زای شغلی مدیران آموزشی نیز می تواند یكی از این نوع تحقیقات است كه می‌تواند گامی هر چند كوچك در این ورطه عظیم باشد.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد

یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

 

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)