مات کلیدی: استرس، کیفیت زندگی، مربیان ورزش

1-1. مقدمه

در جوامع امروزی بدون داشتن یک شغل، زندگی کردن امکان پذیر نیست و هر فرد به داشتن شغلی نیازمند است تا بتواند به سازمان اجتماعی وارد شود و در جامعه جایگاه و منزلتی بیابد. اشتغال برای ادامه زندگی و لقای جامعه ضروری و اجتناب ناپذیر است و زندگی هر فرد از راه کار کردن تامین می شود و خود کفایی هر کشور به میزان و نوع عملکرد شاغلان آن بستگی دارد (آریافر،1392). یکی از مباحث مهم در بحث عملکرد شاغلین، استرس شغلی می باشد.

با در نظر گرفتن اهمیت خشنودی شغلی و سلامت فرد؛ وجود منابع متعدد استرس، بر میزان دسترسی کارکنان به سلامت روان و خشنودی اهمیتی بسیار دارد، زیرا استرس زیاد و شدید اصولا سلامت افراد را به مخاطره انداخته و از خشنودی آنها می کاهد(فلانز و اویلی،2006). صرف نظر از این که شغل افراد چه باشد، آنها نسبت به شغل خود، احساسات و نگرش هایی دارند. آنها ممکن است از برخی وجوه کار خود خوشنود و یا ناخشنود باشند و نسبت به مطلوبیت آنچه که انجام می دهند، نظری منفی یا مثبت داشته باشند. کار صرف نظر از تامین مالی، می تواند برخی نیازهای اساسی انسان، نظیر تحرک بدنی ، تماس اجتماعی، احساس خود ارزشمندی، اعتماد و توانمندی را ارضاء کند، اما با این وجود کار می تواند منبع عمده استرس نیز باشد.

در قرن حاضر موضوع فشار روانی و استرس یکی از مهمترین زمینه های پژوهشی در علوم مختلف بوده است و بررسی تاثیرات آن بر زندگی انسانی یکی از گسترده ترین قلمروهای پژوهشی در عصر حاضر را تشکیل می دهد. استرس و اضطراب یکی از اجزای دایم هر روز زندگی هستند. همه ما در هر لحظه با مواردی روبه رو می شویم که ممکن است استرس زا باشند. این موارد شامل شناسایی پریشانی روزمره تا حوادث بزرگ زندگی می شوند و میزان استرس زا بودن هر یک از فردی به فرد دیگر فرق
می کند (تقوی، 1389).

کارکنان ساعات زیادی را در محیط کار سپری می کنند. نارضایتی شغلی و در پی آن استرس ظرف چند سال فرد شاغل را بیمار می کند. برای همین کارشناسان به مدیران پیشنهاد می کنند به مساله استرس در محیط کار اهمیت زیادی بدهند. آنها می توانند افراد دارای استرس را شناسایی کنند و به آنها آموزش دهند. همچنین می توانند در عملی پیشگیرانه عوامل استرس زا را از محیط کار حذف کنند. آیا ترجیح می دهیم کارکنانی شاداب و سالم و راضی داشته باشیم یا کارمندانی که پر از استرس و دچار بیمارهای قلبی، فشار خون و …. هستند (اینالو،1391).

در سال 1970 کارازاک نظریه معروف کنترل تقاضا را ارائه نمود. بر اساس این نظریه استرس شغلی وقتی رخ می دهد که میزان دامنه تصمیم گیری، یا همان کنترل بر روی کار، کم باشد. بدین ترتیب برخی شغل ها دارای استرس بیشتر و برخی کمتر هستند. وی کلیه مشاغل و افراد را به چهار گروه تقسیم نمود: مشاغل با استرس بالا، مشاغل با استرس پایین، مشاغل با استرس فعال و مشاغل با استرس غیر فعال (به نقل از برودنیک و بارنز،2001). انسان ها از بدو پیدایش همواره به دنبال دستیابی به رفاه و آسایش بوده اند (دهنوی،1391) اما با پیشرفت و ارتقای سطح بهداشت جوامع انسانی، توجه به مسایل ذهنی و عینی در مورد رفاه اهمیت زیادی پیدا کرد و واژه طول عمر و درمان در برابر کیفیت زندگی قرار گرفت (فدریکو،2003).

کیفیت زندگی مفهوم وسیعی است که همه ابعاد زندگی را در بر می گیرد. با وجود این مفهوم آن برای هر کس منحصر به فرد و با دیگران متفاوت است. علیرغم اینکه در مورد تعریف کیفیت زندگی چالش های متعددی وجود دارد، ولی متخصصین در محدوده ای از مفاهیم با هم اتفاق نظر دارند. بعضی از متخصصان در مورد ذهنی بودن و پویا بودن این مفهوم توافق دارند. اغلب آنها معتقدند کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی و در برگیرنده حقایق مثبت و منفی زندگی است. از طرفی عده ای ان را در یک مفهوم فردی قلمداد می نمایند. به این معنا که حتما باید توسط خود شخص و بر اساس نظر او تعیین گردد (شکرکن،1381). فرل و ایزدام و وینزل (1989) نظریه ای از کیفیت زندگی ارائه دادند طبق نظریه آنان کیفیت زندگی عبارت است از پیشگیری و آرام کردن ناراحتی روانی و جسمی، حفظ عملکرد روانی و جسمی و داشتن چارچوب حمایتی. طبق این نظریه کیفیت زندگی 4 بعد دارد: بهزیستی جسمی، بهزیستی روان شناختی، بهزیستی اجتماعی و بهزیستی معنوی (به نقل از آریافر،1392).