منظور بررسی اثرات محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک و تاریخ کاشت بر روی ارقام ذرت علوفه­ای در دامغان تحقیقی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمار ها شامل تاریخ کاشت (15 تیر ماه، 5 مرداد ماه و 25 مرداد ماه) به عنوان عامل اصلی که تاریخ 25 مرداد ماه به علت سرما زود رس در منطقه دامغان به گل نرفته و اندازه گیری در این تاریخ صورت نگرفته است، هیبرید های ذرت علوفه­ای (Ks 704 و N 504) به عنوان عامل فرعی و محلول­پاشی اسید سالیسیلیک (با غلظت 0 و 1 میلی مولار) به عنوان عامل فرعی در فرعی بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن تر تک بوته مربوط به رقم 704 در تاریخ کاشت 5 مرداد ماه بدست آمد، همچنین میزان عملکرد علوفه تر در هکتار با تاریخ کاشت 5 مرداد ماه به نسبت 19/60 درصد بیشتر از تاریخ کاشت 15 تیر ماه بدست آمد. بیشترین نسبت وزن تر ساقه به کل تحت محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک با غلظت 1 میلی­مولار حاصل گردید. بیشترین نسبت وزن تر بلال به کل تحت اثرات متقابل تاریخ کاشت و اسید­سالیسیلیک با غلظت 1 میلی­مولار در تاریخ کاشت 5 مرداد ماه و کمترین آن در تاریخ کاشت 15 تیر ماه و تیمار بدون محلول­پاشی حاصل شد. ارتفاع بوته تحت اثرات متقابل سه عاملی تاریخ کاشت و هیبرید و محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک با محلول­پاشی 1 میلی­مولار غلظت اسید­سالیسیلیک و تاریخ کاشت 5 مرداد ماه در رقم 504 به نسبت 76/64 درصد بیشتر از تاریخ کاشت 15 تیر ماه و بدون محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک در رقم 504 بود. بیشترین تعداد بلال در هر بوته هیبرید 504 برابر با (05/2 عدد) حاصل گردید. کمترین فاصله بلال تا سطح زمین نیز در تیمار بدون محلول­پاشی و تاریخ کاشت 15 تیر ماه و رقم 504 بدست آمد. همچنین میزان شاخص سطح برگ با تیمار بدون محلول­پاشی و تاریخ کاشت 5 مرداد به نسبت 23/59 درصد بیشتر از محلول­پاشی 1 میلی­مولار و تاریخ کاشت 15 تیر ماه بود. بیشترین وزن خشک تک بوته توسط محلول­پاشی 1 میلی­مولار اسید­سالیسیلیک و بیشترین میزان درصد خاکستر (ASH) در تاریخ کاشت 15 تیر ماه بدست آمد. همچنین میزان عملکرد علوفه خشک در هکتار تحت اثرات متقابل سه عاملی تاریخ کاشت 5 مرداد ماه و هیبرید 504 با تیمار بدون محلول­پاشی اسیدسالیسیلیک به نسبت 47/45 درصد بیشتر از تاریخ کاشت 15 تیر ماه حاصل شد. میزان ماده خشک تولیدی (DMD) با تاریخ کاشت 5 مرداد ماه و محلول­پاشی 1 میلی مولار اسید سالیسیلیک در رقم 704 برابر با 71/73 درصد بود، همچنین میزان قند با کربوهیدرات در اندام هوایی (WSC) در محلول­پاشی 1 میلی­مولار اسید­سالیسیلیک و تاریخ کاشت 15 تیر ماه در رقم 704 به نسبت 16/81 درصد بیشتر از تیمار بدون محلول­پاشی در تاریخ کاشت 15 تیر ماه و رقم 504 بدست آمد. در حالی که میزان پروتئین در اندام هوایی (CP) و فیبر (ADF) با تیمار بدون محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک

 به ترتیب برابر با 68/15 و 33/17 درصد حاصل شد. به طور کلی بهترین تاریخ کاشت برای افزایش عملکرد تر و خشک ذرت علوفه­ای تاریخ کاشت 5 مرداد ماه مشخص شد و همچنین محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک باعث بهبود علوفه­ای می­ شود که در نتیجه باعث بازدهی بیشتر علوفه سبز برای دام می شود.

کلمات کلیدی: ذرت علوفه­ای، محلول­پاشی اسید­سالیسیلیک ،تاریخ کاشت، صفات زراعی.

مقدمه:

ذرت یک گیاه 4 کربنه، بومی آمریکای مرکزی با تولید بسیار بالااست، که پایین بودن اسید آمینه لیزین آن از طریق وارد کرون پروتئین دانه های بقولات در جیره غذایی دام جبران شده است (کوچکی و خواجه حسینی، 1387). ذرت پس از گندم و برنج مهمترین محصول زراعی است و توجه خاصی به این گیاه است. زیرا كه موارد استفاده زیادی برای انسان، دام صنعت، داروسازی، صنایع غذایی و … دارد (نورمحمدی و همكاران، 1389). توجه به نیاز روز افزون كشور به تامین مواد غذایی و تولید فراورده های دامی و سهم ذرت در جیره غذایی طیور بررسی عوامل مهم افزایش تولید این محصول استراتژیک اهمیت زیادی پیدا كرده است (مقنی نصری، 1381). ذرت نیرومندترین گیاه زراعی در جذب و ذخیره سازی انرژی موجود در زمین است به همین جهت به این گیاه لقب سلطان غلات را داده اند، این گیاه قادر است نسبت به آب مصرفی خود بالاترین عملكرد را در واحد سطح تولید نماید (نورمحمدی و همكاران، 1389).

         ذرت در رده بندی گیاهی، این گیاه از شاخه گیاهان گلدار یا پیدازادان از رده نهان دانگان از زیر رده تك لپه ای ها از راسته تك لپه ای های بی جام (یعنی با پوشش گل ها فاقد گلبرگ اند و از فلس هایی احاطه شده اند) و از تیره گندمیان و از زیر تیره پانیكویئده و طایفه Maydcae است(میر هادی، 1380).

         نسبت تولید علوفه به كل محصولات زراعی در كشور 12/20 درصد است كه از سال 1374 تا 1380 سیر صعودی داشته است (جلیلی، 1382).