از این رو در راستای انجام تحقیق سعی شده است كه به پدیده سكولاریزم و فرهنگ سكولار صرفاً در چارچوب فرهنگ مسیحی پرداخته شود. بدیهی است كه فرهنگ مسیحی نیز حوزه یا حیطه خاصی را در بر نمی گیرد بلكه باید در فرایند تاریخی به آن نگریسته شود. در هر دوره ای از تاریخ غرب، این فرهنگ مسیحی است كه به حیات خود ادامه می دهد و در هر دوره ای به شكل جدیدی ظاهر می شود لذا به این سبب است كه می توان از فرهنگ سكولار در بستر فرهنگ مسیحی سخن گفت.

در این روند با دو دسته از عوامل ظهور و رشد مواجه ایم ، یک دسته عوامل درونی است كه در فرهنگ مسیحی قرون وسطی به منزله زمینه ای مستعد ، سكولاریزم را در خود بارور ساخته است و یک دسته عوامل بیرونی ، كه همان شرایط فرهنگی ـ سیاسی خاص یعنی رنسانس ، نهضت اصلاح دین و عصر روشنگری است كه در باروری فرهنگ سكولار موثر بوده اند .

هدف از انجام چنین مطالعه ای ، بررسی این مسأله است كه مبانی فرهنگ جدید سكولار دركجاست و فرهنگ مسیحی تا چه اندازه درآن تاثیر داشته است ؟ و اگر تاثیر داشته ، روند این تاثیر چگونه بوده است ؟ كاری كه در این زمینه صورت گرفت عمدتا بر اساس یک كتاب مهم انگلیسی تحت عنوان «مبانی دینی فرهنگ سكولار جدید «Biblical Origin of Modern Secular Calture » بوده است . نویسنده این كتاب ، پروفسور ویلیس . بی . گلوور Willis. B. Glover استاد تاریخ فلسفه در دانشگاه مرسر[1]است وی بحران كنونی جهان غرب را بحران هویت و عدم اعتماد و ایمان و بی اعتقادی به ارزشهای انسانی می داند . هدف وی از نوشتن چنین كتابی ، حل تناقضاتی است كه بین شعبات مسیحی و الحادی در سنت عمومی غرب وجود دارد . در این فرایند ، او تاكید می كند كه تداوم تاریخی اومانیسم مدرن با ایمان مسیحی در كار است . وی در مباحث این كتاب بررسی می كند كه نفوذ مذهب در آنچه كه گهگاهی اومانیسم مدرن سكولار نامیده می شود ، نادیده گرفته شده است .لذا با بررسی نمودن اعصار مختلف تاریخ غرب ، سعی می كند كه رابطه اومانیسم و مسیحیت را تبیین كند .

در تحقیق حاضر نیز با الهام گرفتن از مباحث كتاب فوق كه در تبیین ریشه های سنتی دینی فرهنگ سكولار در اعصار مختلف تاریخ غرب است ، سعی شده است كه این مساله از منظر مسیحی ـ غربی بررسی شود . در راستای انجام مطالعه و تحقیق ، موانع و محدودیتهایی نیز وجود داشته است. زیرا از آنجائی كه تحقیق كنونی، سكولاریزم را در فرهنگ مسیحی – غربی توصیف نموده منابعی كه در این زمینه وجود داشته است بصورتی مدون و قابل توجه باشند، در دسترس نبوده است. اگر هم بوده، تنها به برخی از وجوه آن پرداخته است. خصوصا فقدان چنین منابعی به زبان فارسی ، محدودیتهای زیادی را در برداشته است . كارهایی كه در زمینه فرهنگ سكولار به زبان فارسی صورت گرفته تنها به برخی از جنبه ها ، نظیر تاثیر فرهنگ سكولار در اندیشه ایرانی و یا تاثیر این فرهنگ در جهان اسلام پرداخته است . لذا چنین منابعی برای تحقیق كنونی چندان موثر نیفتاد .

روشی كه نگارنده در رساله كنونی از آن استفاده كرده ، روش توصیفی ـ تحلیلی است . بدین صورت كه با توصیف زمنیه های فرهنگ مسیحی در ادوار مختلف به تبیین و تحلیل فرهنگ سكولار در این ادوار تاریخی پرداخته شده است . در روش گرد آوری اطلاعات نیز ، از روش كتابخانه ای طی مراحل فیش برداری ، استفاده گردید .

تعریف اصطلاحات مهم

1- سكولار، سكولاریزم و سكولاریزاسیون (secular, secularism, secularization):

سكولار به كسی می گویند كه علاقه و گرایشی به امور معنوی و مذهبی ندارد و نهاد سكولار، نهادی است كه بدون ملاحظه نسبت به هر گونه اندیشه دینی و مذهبی، تمام توجه خود را مصروف اهداف این جهانی و دنیوی می كند. در مورد دو اصطلاح سكولاریزم و سكولاریزاسیون نیز در فصل اول

 توضیحات لازم ارائه شده است.

2- فرهنگ مسیحی : (christian calture)

مقصود از فرهنگ مسیحی، فرهنگی است كه در بستر آیین مسیحیت شكوفا شده و در بستر مفسران آن رشد و توسعه یافت. این فرهنگ كه با تحول مسیحیت نیز متحول گشت، افزون بر هزارسال بر غرب چیرگی داشت و هرگز مفادی واحد ارائه نكرد و افت و خیزهایی داشت كه گزارش تفصیلی آن در حوصله این نوشتار نیست.

3- كتاب مقدس: (the bible)

كتاب مقدس، عنوان مجموعه ای از نوشته های كوچك و بزرگ است كه مسیحیان همه و یهودیان بخشی از آن را كتاب مقدس خود می دانند. عنوان معروف این مجموعه در زبان انگلیسی و بیش تر زبان های اروپایی، بایبل (bible) و یا كلمه های هم خانواده آن است كه از واژه یونانی biblia به معنای «كتاب ها» گرفته شده است.

4- رنسانس : (renassnance)

مقصود از رنسانس یا عصر نوزایی، عصری است كه مربوط به سده های چهارده، پانزده و شانزده میلادی است. در این عصر، آرمان انسان، بازگشت به دوران طلایی فرهنگ یونان و روم باستان و احیای فرهنگ كلاسیک آن اعصار می باشد.

5- اومانیسم : (humanism)

مقصود از اومانیسم ، مكتب اصالت بشر یا انسانگرایی است كه طبق آن اندیشه خدامحوری به اندیشه انسان محوری تبدیل می شود و طبق آن انسان می كوشد كه خود معنای زندگی اش را بفهمد.

6- آیین كاتولیك: (doctrin of catholic)

مقصود آیینی است كه در تمام دوران قرون وسطی، كلیسا طبق آن بر آداب و اعمال دینی مردم اعمال نفوذ می نمود. در آئین كاتولیک ، مرجعیت نهایی ، پاپ و كلیسا است.

7- آئین پروتستان : (doctrin of protestant)