– حمایت از رژیم های محافظه كار

– حمایت از اسرائیل

– تضمین امنیت نفت

فصل اول

سیاست خارجی

 گفتار اول: شناخت سیاست خارجی

       الف ) تعریف و تبیین سیاست خارجی

شناخت سیاست خارجی هر كشوری یک پروسه علمی است و محتاج سالها تفكر، مشاهده مستقیم و تصحیح قضاوتهاست، مبحث سیاست خارجی به عنوان یكی از شاخه های بنیادی معرفت روابط بین الملل تكامل پیچیده ای را از سنت گرایی به رفتارگرایی و نهایتاً به فرا رفتارگرایی و ساختارگرایی در طی چند دهه گذشته پیموده است.اگر زمانی بحث سیاست خارجی به عملكرد سفرا، سخنرانیهای وزرای خارجه و تاریخ انعقاد قراردادها میان واحدهای سیاسی محدود می شد، هم اكنون به یک تخصص چند بعدی در زمینه های اقتصادی، بین المللی، فرهنگی و سیاسی تبدیل شده است. به دنبال تجزیه مفهومی و موضوعی این تخصص، شناخت روابط علت و معلولی میان دهها متغیر مربوط به سیاست خارجی از توصیف رویدادها و روش ژورنالیستی بیرون آمده و به سوی نظریه پردازی و تلفیق منطقی متغیرها سوق پیدا كرده است.(1)

با اینكه در یک نگاه كلی مفهوم سیاست خارجی در یک كشور مربوط به تدوین، اجرا و ارزیابی تصمیم گیریهایی است كه از دیدگاه خاص همان كشور جنبه برون مرزی دارد. (2) اما واقعیت این است كه در مقام تعریف از سیاست خارجی نیز همچون دیگر مفاهیم علوم اجتماعی تعاریف متعدد و مختلفی ارائه شده است . در فرهنگ لغت روابط بین الملل در تعریف سیاست خارجی آمده است:

« یک راهبرد یا جریان برنامه ریزی شده از تصمیمات اتخاذ شده توسط تصمیم گیرندگان یک دولت در تعامل با دیگر دولتها یا دیگر بازیگران بین المللی، با هدف بدست آوردن اهداف مشخص كه در چارچوب منافع ملی تعریف شده است».(3)

همچنین درباره سیاست خارجی تصور سنتی این است كه سیاست عبارت است از ارزیابی عقلایی بهترین وسایل دست یافتن به هدفها و مقاصد تعیین شده، رفع موانع و همچنین استفاده از فرصت های پیش آمده در محیط خارجی.(4)

در تعریف سیاست خارجی باید به دو نكته توجه داشت یكی اینكه اگر چه همه دولتها جهت دستیابی به اهداف مورد نظر خود دارای سیاست هایی هستند كه شامل سیاست های داخلی و خارجی می شود. اما تنها جهتی را كه یک دولت در ارتباط با محیط خارجی بر می گزیند و در آن سو از خود تحرك نشان می دهد و نیز شیوه نگرش آن به جامعه بین المللی را سیاست خارجی می گویند.(5) دیگر اینكه در تدوین و شكل گیری سیاست خارجی دولت ها نقش اصلی را به عهده دارند به عبارتی هر تعریفی از سیاست خارجی منوط به قائل شدن جایگاه والایی برای دولت ها می باشد.زیرا با وجود ظاهر شدن بازیگرانی متعدد در صحنه جهانی بازهم دولتها به عنوان ابتدایی ترین، اصلی ترین و مهمترین بازیگر روابط بین المللی شناخته می شوند. در واقع ساختارهای نظام های بین المللی بر مبنای نقش مركزی و محوری دولتها پی ریزی و بنیان گذاشته شده است بدین ترتیب است كه تنها به حضور دولتها

 در صحنه بین المللی و قابلیت تاثیر گذاری آنها بر روی تعاملات جهانی كه از طریق رفتار سیاسی برون مرزی آنهاصورت می گیرد سیاست خارجی می گویند.

همچنین می توان گفت این سیاست خارجی است كه تثبیت كننده نقش دولتها به عنوان ممتازترین بازیگر روابط بین المللی می باشد. بنابراین در تعریفی ساده سیاست خارجی بخشی از فعالیت دولتی بوده كه جهت گرایشی آن به سمت بیرون است، یعنی به مسائلی می پردازد كه برخلاف سیاست داخلی، مربوط به خارج از مرزهایش می باشد. بدین ترتیب وجود مرز به عنوان مجموعه خطوط تفكیک كننده صلاحیت های دولتی به عملكرد سیاسی حكومت ها، بعدی «درونی و بیرونی » می دهد. بر این اساس نه تنها دو حوزه قابل شناسایی تحت عنوان محیط داخلی و محیط بین المللی پدیدار گشته بلكه سیاست داخلی و خارجی نیز در موضع اجرایی از هم جدا می شوند. اگر سیاست داخلی در محیطی اعمال می شود كه در آنجا حاكمیت سرزمینی و در نتیجه آزادی عمل مطلق وجود داشته، اما محیط بین الملل كه بستر حضور تعاملات متقابل واحدهای سیاسی می باشد فضایی خارج از حوزه اختیارات تام دولتهاست. اگر در محیط داخلی نوعی نظام حقوقی و قضایی حكمفرما بوده به گونه ای كه حاكمیت دولتها تثبیت شده می باشد، اما حوزه روابط بین المللی دارای ماهیت آنارشی بوده و صحنه تقابل و تعارض سیاستهای خارجی مختلف می باشد.(6)

علاوه بر نقش دولتها در ایجاد و شكل گیری سیاست خارجی باید به جایگاه دولت ها در نوع و ماهیت سیاست خارجی هم اشاره كرد به عبارتی هرچه دولتی قدرتمند تر بوده، سطح تاثر گذاریش بر روی تعاملات جهانی بیشتر و كاركرد سیاسی آن در جامعه بین المللی قابل مشاهده تر است. در این حالت، دولتهای سیستم ساز از قابلیت‌های ویژه ای برای ایجاد تغییرات در راستای اهداف خوددرمحیط بین المللی برخوردار می باشند . بنابراین از طریق سیاست خارجی، دولتها نه تنها به رفتار سیاسی سایر بازیگران روابط بین المللی پاسخ می دهند، بلكه در صدد حفظ و افزایش ظرفیتهای نفوذ و تاثیر گذاری خود در خارج از مرزهای ملی شان می باشند.بر این اساس در یک نگرش كلی سیاست خارجی دولتها را به دو صورت «كنشی» و «واكنشی » تقسیم می كنند كه هر چه دولتی ضعیف تر بوده عملكرد وی درخارج از مرزهایش واكنشی تر و هرچه دولتی قویتر بوده رفتار سیاسی او كنشی تر می باشد.(7)

علاوه بر تعاریف فوق در پایان لازم است به دو تعریف و برداشت دیگر از سیاست خارجی اشاره شود كه یكی به مجموعه اقدامات یک حكومت در قبال محیط خارجی اطلاق می شود، دیگری تعریف سیاست خارجی بر اساس مفهوم سیاست می باشد كه بر این اساس سیاست عبارت است از فن و هنر شناخت امكانات و بهره برداری درست از آنها به منظور تحقق اهداف مورد نظر كه بدین ترتیب می توان سیاست خارجی را فن و هنر (یاعلم) شناخت امكانات و بهره برداری درست از آنها برای رسیدن به اهداف یک كشور در ارتباط با محیط خارجی تعریف نمود.(8)

پس از ارائه تعاریفی در مورد سیاست خارجی لازم است به رابطه آن با سیاست داخلی نیز اشاره شود كه در این زمینه نیز اختلاف نظرهایی وجود دارد.

عده ای از اندیشمندان روابط بین الملل «سیاست خارجی را دنباله سیاست داخلی»

عصاره را از میوه‌های رسیده سالم و توسط روش های مكانیكی تهیه می‌كنند و یا از گیاهان خشك و پودر شده توسط حلال استخراج می‌نمایند.

آب مورد نیاز در صنعت نوشابه‌سازی، پس از انجام عملیاتی بر روی آب آشامیدنی شهر مورد مصرف قرار می‌گیرد. این آب باید بدون رنگ، شفاف، بدون بو و عاری از میكروارگانیزمها بوده و سختی آن بیش از ppm 300 نباشد.

در صنعت نوشابه‌سازی از مواد شیرین كننده مانند شكر، قند انورت دكستروز،‌‏ فروكتوز، شكر مایع و در بعضی موارد از مواد شیرین كننده مصنوعی استفاده می‌شود. در كشور ما استفاده از مواد شیرین كنندة مصنوعی مجاز نمی‌باشد. شكر مایع و سیروپ گلوكز با تكامل روش صنعتی هیدرولیز نشاسته اهمیت اقتصادی زیادی پیدا كرده‌اند. قند انورت نیز نوعی شربت شكر می‌باشد كه در اثر حرارت دادن ساكارز در حضور اسیدها و یا آنزیم‌ها و تبدیل به گلوكز و فروكتوز تهیه می‌گردد. از شیرین‌كننده هایی كه دارای 42 درصد فروكتوز و 51 درصد دكستروز می‌باشند نیز در صنعت نوشابه‌سازی استفاده می‌شود این مایع قندی در مقابل تخمیر میكروبی دارای مقاومت و قدرت بیشتری نسبت به سایر شیرین كننده‌ها در طول نگهداری و انبارداری می‌باشد.

از مهمترین مواد شیرین كننده مصنوعی ساخارین، سیكلامات. گلوسین و چندین مادة ‌دیگر هستند. شیرینی سیكلامات 60-40 مرتبه بیشر از ساكارز می‌باشد ولی مصرف آن در سالهای 1970-1969 ممنوع شد.

جهت پایداركنندگی نوشابه از اسیدهای خوراكی مانند اسیدتارتاریك،‌ سیتریك، لاكتیك، مالیک و فسفریک استفاده می‌‌شود. نوشابه‌هایی دارای بهترین ترشی هستند كه اسیدیته آنها معادل 2-1 گرم اسید تارتریک در یک لیتر آب مقطر باشد. غلظت گاز كربنیک نیز در طعم‌ ترشی نوشابه موثراست.

رنگها بر اساس منشاء آنها به دو دسته رنگهای طبیعی و مصنوعی تقسیم می‌شوند. رنگهای طبیعی دارای سه منشاء اصلی معدنی (اكسید فریك)، گیاهی (كارامل) و حیوانی(كارمین) می‌باشند.

كارامل را بعنوان امولسیون كننده نیز میتوان مصرف نمود. اسانسهای معطر مانند میخك،‌ زنجبیل، دارچین، نعناع و دیگر مواد در نوشابه ممكن است معلق باشند. خاصیت امولسیون كندگی كارامل موجب می‌شود كه فرآورده نوشیدنی بدون احتیاج به مواد امولسیون كننده دیگر از پایداری مناسبی برخوردار باشد. رنگهای مصنوعی در سه گروه آنیونی، كاتیونی و غیریونی تقسیم می‌شوند. در صرف مواد رنگی باید دقت شود كه در مقابل اسیدی مقاوم بوده، تیرگی و اثر طعمی نداشته باشد. امروزه در نوشابه‌سازی از اسانسها و سایر مواد طعم دهنده بطور وسیعی استفاده می‌شود.

در لیمونادها اسانسهایی با طعم انواع توتها،‌ گیاهان معطر،‌ زنجبیل و كنین و برای نوشابه‌های با عصارة كولا مواد رایحه‌دار مانند زنجبیل،‌ بهار نارنج،‌ هل و غیر استفاده می‌شود.

نگهداری و محافظت فرآورده‌های غذائی خصوصا نوشابه‌ها بدلیل قابلیت تخریب آن ضروری می‌باشد. در نوشابه‌ها تغییر رنگ، ویسكوزیته و رشد میكروارگانیزمها به زمان صورت میگیرد. لذا در نوشابه‌های غیرالكلی گازدار از تركیبات اسید بنزوئیك، اسید فسفریک بعنوان نگهدارنده استفاده می‌شود.

جهت تهیة ‌امولسیون‌های مواد خوراكی از جمله نوشابه از امولسیونهای گوناگون مانند استرا اسید چرب با پلی گلیسیرین‌ها،‌ منوگلیسیریدها،‌ دی‌گلیسیریدها و فسفاتیدها استفاده می‌شود. همه اینها براساس ساختمان هتروپلار دارای وجه مشترك در داشتن گروه‌های هیدروفیل و لیپوفیل می‌باشند.

مواد مؤثر كولا عبارتند از: كافئین و تئوبرومین. ماده موثر كولا محرك سیستم اعصاب می‌باشد.

تكنولوژی، تهیه و ساخت نوشابه‌های غیرالكلی گازدار شامل مراحل زیر می‌باشد:‌
الف- مخلوط كردن اجزاء تشكیل دهنده نوشابه

ب- افرودن آب گاز دارد

ج- شستن و استریل شیشه‌ها

د- بسته‌بندی كردن

هـ- سیستم كنترل

در مرحلة مخلوط كردن اجزاء، شربت شكر با غظت معین در دمای 75 درجه سانتیگراد به مدت 20 دقیقه پاستوریزه می‌شود. به این شربت عصارة اصلی، اسیدهای خوراكی، مواد رنگی، اسانس‌ها و مواد محافظت‌كننده اضافه می‌شود.

آب تصفیه شده پس از سرد شدن به قسمت كربوناتور هدایت می‌گردد كربنه كردن موجب گاز دار شدن و در نتیجه مطبوع و دلچسبت شدن نوشابه

 می‌گردد.

بطریها قبل از اینكه پر شوند باید تمیز و بهداشتی شوند. برای این منظور داخل و خارج بطری‌های نوشابه با محلول قلیایی و آب داغ شسته و سپس آب كشیده می‌شوند. و پس از پر شدن و دربندی، برچسب زده می‌شوند در انتها بطری‌های نوشابه بازرسی و كنترل كیفی می‌گردند.

تهیه گیاهان دارویی:

بررسی گیاهان ایران اعم از دارویی و غیردارویی توسط گیاهشناسان ایرانی صورت گرفته است. نمونه‌هایی از این گیاهان در موزه‌های گیاهشناسی انگلستان و فرانسه نگهداری می‌شود.

بطور كلی در ایران مناطق بسیار متفاوتی از لحاظ آب و هوا و از لحاظ رویش گیاهان وجود دارد. این مناطق به 4 بخش تقسیم می‌شوند كه عبارتند از:

1- منطقة‌ فلات مركزی

2- منطقة هیركانی

3- منطقه زاگرس

4- منطقه خلیج فارس

این گیاهان بصورت وحشی و یا كشت داده شده وجود دارند. هر دسته از این گیاهان چه خود رو و چه كشت داده، دارای معایب و محاسنی هستند. از مهمترین معایب گیاهان خودرو، پراكنده بودن آنها در سطح وسیع می‌باشد. در هنگام جمع‌ آوری گیاهان وحشی نیابد كلیه گیاهان خودروی یک ناحیه را جمع‌ آوری كرد، تا موجبات تكثیر گیاهان مفید در یک ناحیه فراهم گردد. در جمع‌ آوری باید دقت كرد تا اختلاط گیاهان با گونه‌های مجاور و نیز آلودگی با ضایعات میكروبی پیش نیاید. زمان جمع‌ آوری و سن گیاه نیز دارای اهمیت می‌باشند.

از محاسین گیاهان دارویی كشت شده، تكثیر در یک مساحت محدوده و سهولت دسترسی به آن می‌باشد. همچنین بالا بردن كیفیت و كمیت این گیاهان به راحتی امكان پذیر می‌باشد.

جهت كشت و تكثیر گیاهان دارویی عالی و پست هر كدام روش هایی بكار می‌رود. كشت گیاهان عالی توسط دانه، پیاز، توبركول، ریزوم، قلمه‌زدن و پیوندزدن؛ كشت گیاهان پست بوسیله دستگاه زاینده و اسپروكوئیدی انجام می‌پذیرد.

پس از جمع‌ آوری،‌ عملیات خشك كردن روی گیاه انجام می‌گیرد. خشك كردن در هوای آزاد، جهت خشكانیدن گیاهانی كه حاوی اسانس می‌باشند، استفاده می‌شود. خشك كردن با حرارت مصنوعی در مورد گیاهانی كه نیاز به شرایط كنترل شده بیشتری دارند بكار می‌رود. از مزایای این روش سرعت توقف فعالیت آنزیمها می‌باشد. خشك كردن در درجه حرارتهای پایین، با انجماد مولكولهای آب و خشك كردن در خلاء انجام می‌گیرد.

در مرحله بعد جدا كردن ناخالصی ها، به منظور عاری بودن گیاه از بیماریهای گیاهی و عدم اختلاط با گیاهان دیگر انجام می‌پذیرد. پس از اتمام مراحل فوق آسیاب كردن گیاه صورت می‌گیرد. از گیاه پودر شده عصاره و یا عرق تهیه می‌شود.

حدود یكی از این قواعد و مقررات است كه در بین سایر قوانین جزایی اهمیت زیادی دارد و دارای مصادیق مختلفی می باشد كه هدف ما در این خصوص بررسی محاربه و مصادیق آن است تا بتوانیم در این مورد تحقیق و تحلیل بیشتری انجام دهیم و مورد توجه قرار گیرد.

گفتار اول:

مجازات و تقسیم بندی آن در قانون مجازات اسلامی

قانونگذاران برای هر جرمی مجازاتی تعیین كرده اند علی القاعده به تعداد جرایم مندرج در قانون، مجازات وجود دارد. لیكن می توان مجموع این مجازات ها بر اساس معیاری دسته بندی كرده وجوه مشترك هر یک را شناخت. علاوه بر آن، طبقه بندی مجازات ها فایده هایی دارد كه اهم آن تعیین صلاحیت دادگاه هاست.

در قانون مجازات اسلامی (ماده12) تقسیم پنج گانه ای از مجازات ها به چشم می خورد كه فارق مشتركی وجه تمیز آنها از یكدیگر نیست. ولی این تقسیم بندی چندان بی متناسب هم با وخامت نوع جرم نیست.

نسبت موجود میان مجازات ها و تقسیم آنها به اصلی، تبعی، تتمیمی معیار دیگری برای تقسیم بندی آنهاست. كمااینكه می توان مجازات ها را به تبع حتی كه از محكوم علیه سلب و یا ضایع می كند یعنی ماهیت عینی آنها را طبقه بندی كرد و در این صورت مجازات ها به مجازات های بدنی، سالب یا محدودكننده آزادی، مالی، ممنوعیت از اشتغال به كسب یا شغل یا حرفه، سالب حق، مجازات های سالب حیثیت و مجازات‌های محرومیت از خدمات عمومی می شوند.

مجازات های مقرر در قانون مجازات اسلامی به پنج قسم است:

حدود، قصاص، دیات، تعزیرات، مجازات بازدارنده.

عنوان های مذكور هیچگاه بیان شكل خاصی از مجازات ها نیست، بلكه هر یک به مجموعه ای از مجازات ها، اطلاق می شود كه در شرع اسلام حكم جداگانه ای برای آن مقرر شده است. برای مثال كیفر تازیانه. ممكن است هم از باب حدود و یا تعزیرات و یا از باب مجازات بازدارنده باشد و همچنین مجازات سالب نفس.

قواعد و قوانینی كه اسلام برای پیشگیری از وقوع جرائم منع كرده تا محیط اجتماعی را از نشو و نمای جرم محفوظ نگهدارد و سفارشات مؤكدی كه به متضررین از جرم به عفو اصلا ح فرموده تا حس انتقال جویی را در قلب های مسلمانان خاموش گرداند، این نتیجه را می دهد كه اجرای احكام كیفری اسلام و نیز حدود درباره مجرمین برای حیات جامعه و صیانت آن از خطر تبهكارانی است كه «مرگ» جامعه را سبب می شوند و خدای بزرگ می فرماید: «ولكم فی القصاص حیاه یا اولی الاباب لعلكم تتقون[1]» یعنی ای خردمندان در حكم قصاص برای حفظ حیات شماست تا مگر از قتل یكدیگر بپرهیزید. از این آیه شریفه استنباط می شود كه وقتی مجازات های اسلامی طبق همه شرایط اجرا شود سبب تقوی و پاكیزگی اجتماع و از بین رفتن مفاسد و پلیدی ها می گردد.

همانگونه كه اجرای قوانین پیشگیری از وقوع جرم محیط اجتماعی را از مجرم جرائم پاك نگه می دارد كه در این باره آیات 147-148 سوره نساء داریم: هیچ كس حق ندارد عمل زشت و جرم واقع شده ای را كه كسی مرتكب شده در میان مردم بیان كند و دیگران را از وقوع آن آگاه نماید و كسی كه

 برخلاف این دستور عمل كند محبوب خدا نخواهد بود و هر كه را هم خدا دوست نداشته باشد كیفری جز دوزخ نخواهد داشت.

آشكار كردن بدی ها از قبح و زشتی واقعی آنها می كاهد و از این رو دیگران از ارتكاب آنها وحشتی به دل راه نمی دهند همچنان كه در رژیم منفور شاهنشاهی دیدیم كه نشر اعمال زشت مجرمان در مطبوعات و رسانه های گروهی آن روز وقوع جرائم را زیاد می‌كرد و آمار دادسراهای كشور بر صدق این مدعا گواه است. اعتماد و اطمینان با ذكر بدی ها از میان می رود[2].

در قوانین اسلامی اصالت های انسانی است كه ارزش پیدا می كند و از این رو انسان در رابطه با قوانین اسلام نقشی با ارزش و اهمیتی سزا دارد.

بدین جهت شارع مقدس اسلام رابطه افراد انسانی را با چگونگی جرایم و مجازات ها و كیفرها از دیدگاه ارزش گذاری به اصالت انسان ها تعیین و تبیین و تحكیم كرده است، چنان كه حتی برای هر یک از افرادی كه با قوانین اسلامی سر و كار پیدا می كند. مانند شاكی، متهم، شاهد و قاضی، شرایطی خاص قائل شده است كه بدون آن شرایط اجرای قوانین اسلامی صورت پذیر نخواهد بود[3].

گفتار دوم:

اهداف مجازات

بدون تردید، شناخت اهداف مجازات به عنوان یک نهاد سامان یافته قانونی، جز با تشخیص مبنا و علت وضع آن امكان پذیر نیست. زیرا، تحقیق درباره هدف های مجازات با پژوهش در زمینه مبنای مجازات، ارتباط ناگسستنی دارد.

به دیگر سخن، تخییر اهداف مجازات وابسته به تشخیص علت و فلسفه آن است. دست است كه بر اثر پیدایش آئین یكتاپرستی و تحول افكار و عقاید بر بیان اندیشه های كیفری اندیشمندان و حقوقدانان و تشكیل مكاتب كیفری، مجازات به عنوان یک نهاد سازمان یافته و با هدف های خاص در كلیه سیستم های كیفری پذیرفته شده، و علیه جرم و تبهكاری به مرحله اجرا گذارده می شود، ولی با این همه مطالعه تاریخ حقوق نشان می دهد كه هدف های مجازات در هر عصر و زمانی از دیدگاه دانشمندان و صاحب نظران، یكسان نبوده است.

ناگزیر می باید تحقیقی می شد در مورد تاریخ لفظ وجود و لفظ لوگوس تا معلوم شود پیش از پارمنیدس وهراكلیت این كلمات به چه معنایی استفاده شده اند این كار در   1 . 1 و 1 . 2 انجام شده است . سپس با مراجعه به متن قطعات این دو، به بررسی وجود و لوگوس در منظومه فكری آن ها پرداخته شده است . این كار را به این صورت ارائه شده كه برخی از اهم صفات وجود و لوگوس بر اساس نظر این دو به صورت مجزا استخراج و تبیین شده است . ( در 2 . 1 به بعد و 2 . 2 به بعد )

در فصل سوم به دلیل این كه سروكار این رساله از یک طرف با مسئله ادراك بوده است اقسام مختلف درك كردن تا حد امكان ، در اندیشه یونانیان باستان استقصا شده است و 8 نوع مختلف درك كردن مورد اشاره قرار گرفته است .

در فصل چهارم در واقع اندیشه اصلی این رساله ارائه شده است كه وجود برای پارمنیدس و لوگوس برای هراكلیت خود معرف خود میباشد. در ارائه این مطلب كار از برخی ملاحظات تاریخی و اسطوره ای آغاز شده و سپس به تبیین نظرات این دو پرداخته شده است.

در فصل پنجم ، با فرض درستی تلقی این رساله از كیفیت ادراك وجود نزد پارمنیدس و هراكلیتوس به بررسی حل مسئله رابطه كثرت و وحدت نزد این دو پرداخته شده است . چرا كه اگر چه هم پارمنیدس و هم هراكلیتوس قائلند عالی ترین حقیقتی كه می شناسند خود معرف خود است ولی در تبیین رابطه این حقیقت اعلی باكثرات هر یک تبیینی خاص ارائه كرده اند . در بخش آخر نیز كه تحت عنوان كلام آخر آمده است تلاشی شده است در جهت تبیین این مطلب كه تفاوت آن چه این دو اندیشمند بدان قائل بودند با دستگاه های فكری كه پس از آن ها آمده است چیست ؟ روشن است كه در حین تحقیق نتایجی نیز حاصل شده است ـ كه اگر چه از جریان موضوع اصلی این رساله خارج است ولی به نوعی تفسیر نویی است البته تقریباً نو ! ـ از برخی بحث های موجود در تفسیر پارمنیدس و هراكلیتوس . از آن جمله تلقی خاص این رساله از okestin و estin نزد پارمنیدس ، و تفسیر ویژه از كروی بودن وجود نزد او ـ كه در فصل های یک و چهار به آن ها اشاره شده است ـ هم چنین تبیین خاص این رساله از «راه گمان» كه بر خلاف تفسیر رایج است و چگونگی ارتباط وحدت و كثرت در پارمنیدس كه در فصل پنجم مورد بحث قرار گرفته است . در هراكلیت نیز دو نكته نسبتاً جدید وجود دارد : یكی كیفیت خاص ادراك وجود نزد هراكلیت است كه به شكلی كه این جا مورد بحث قرار گرفته است ـ در فصل چهارم ـ در سایر منابع مشاهده نشد و دیگری تبیینی است كه به لحاظ معرفت شناختی از كیفیت ادراك وجود نزد هراكلیت ارائه شده است ـ در فصل پنجم ـ كه تقریباً جدید است .

در كار تحقیق دریافتم كه پر ثمر ترین روش مطالعه مراجعه به متن فیلسوف است . با بدست آوردن چند ترجمه انگلیسی كوشیده ام ابتدا معنای خود متن را به درستی دریابم. (نباید پنهان كنم كه در مواجهه با متن ذهن انسان دچار فوران معنا می شود) سپس به شرح مراجعه كرده ام . در فهرست منابع ، كتاب ها را به ترتیب كثرت استفاده فهرست كرده ام .

می باید از استادم جناب اقای دكتر بهشتی نهایت تشكر را داشته باشم ، به دلیل معرفی دو كتاب : سر آغازهای فلسفه نزد یونانیان و The presocratic philosophers كه مهم ترین منابع من در این كار بوده اند سپس البته متن های اصلی ، كه من از گتاب گالوپ ، ویل رایت و فریمن استفاده كرده ام ـ اطلاعات كتاب شناسی در فهرست منابع آمده است.

امیدوارم این كار خوب باشد و بتواند در جایی گرهی بگشاید .

بی شك پیدا كردن معایب یک كار و هدیة آن به صاحب كار مهربانانه ترین و مفیدترین پیشكش است .

1.1. تاریخ وجود قبل از هراكلیتوس و پارمنیدس[1]

معروف است كه سیسرون گفته است: “نشان یک ذهن كندوكودن این است كه تنها به دنبال جویها روان می شود و سرچشمه ها را نمی بیند”. واقعیت فعلی فلسفه در كشور ما این است كه اگر كسی به خوبی با میراث فلسفی رایج ما آشنا باشد نمی تواند از اندیشه راجع به وجود فارغ باشد. اگر ما نخواهیم بنا به حكم سیسرون انسانی كندوكودن باشیم لازم است در پی سرچشمه هایی باشیم كه این جریان فكری از آنها سیراب می شود. لزومی ندارد در یک نوشته تخصصی اشاره شود كه این سرچشمه ها را باید در یونان جست- یا لااقل یكی از جاهایی كه باید مورد كاوش قرار داد یونان است- و ایضاً ضرورتی ندارد كه بگوئیم وجود در یونان باستان با نام پارمنیدس گره خورده است. در هر اكلیت نیز ما با ایده هایی مواجه هستیم كه رابطه ای تنگاتنگ با این مسئله دارد و از آن رو كه بخش های آتی این رساله اساساً به همین دو خواهد پرداخت ضروری است. كه در آغاز در ما بازای لفظ وجود پیش از این دو كاوشی انجام شود، هدف از این جستجو روشن‌كردن فضایی است كه هراكلتیوس و پارمنیدس در آنها تنفس می‌كرده‌اند. و ارائه تلقی است از وجود كه ایشان میراث دار آن بوده اند و اندیشه خویش 

از این رو در راستای انجام تحقیق سعی شده است كه به پدیده سكولاریزم و فرهنگ سكولار صرفاً در چارچوب فرهنگ مسیحی پرداخته شود. بدیهی است كه فرهنگ مسیحی نیز حوزه یا حیطه خاصی را در بر نمی گیرد بلكه باید در فرایند تاریخی به آن نگریسته شود. در هر دوره ای از تاریخ غرب، این فرهنگ مسیحی است كه به حیات خود ادامه می دهد و در هر دوره ای به شكل جدیدی ظاهر می شود لذا به این سبب است كه می توان از فرهنگ سكولار در بستر فرهنگ مسیحی سخن گفت.

در این روند با دو دسته از عوامل ظهور و رشد مواجه ایم ، یک دسته عوامل درونی است كه در فرهنگ مسیحی قرون وسطی به منزله زمینه ای مستعد ، سكولاریزم را در خود بارور ساخته است و یک دسته عوامل بیرونی ، كه همان شرایط فرهنگی ـ سیاسی خاص یعنی رنسانس ، نهضت اصلاح دین و عصر روشنگری است كه در باروری فرهنگ سكولار موثر بوده اند .

هدف از انجام چنین مطالعه ای ، بررسی این مسأله است كه مبانی فرهنگ جدید سكولار دركجاست و فرهنگ مسیحی تا چه اندازه درآن تاثیر داشته است ؟ و اگر تاثیر داشته ، روند این تاثیر چگونه بوده است ؟ كاری كه در این زمینه صورت گرفت عمدتا بر اساس یک كتاب مهم انگلیسی تحت عنوان «مبانی دینی فرهنگ سكولار جدید «Biblical Origin of Modern Secular Calture » بوده است . نویسنده این كتاب ، پروفسور ویلیس . بی . گلوور Willis. B. Glover استاد تاریخ فلسفه در دانشگاه مرسر[1]است وی بحران كنونی جهان غرب را بحران هویت و عدم اعتماد و ایمان و بی اعتقادی به ارزشهای انسانی می داند . هدف وی از نوشتن چنین كتابی ، حل تناقضاتی است كه بین شعبات مسیحی و الحادی در سنت عمومی غرب وجود دارد . در این فرایند ، او تاكید می كند كه تداوم تاریخی اومانیسم مدرن با ایمان مسیحی در كار است . وی در مباحث این كتاب بررسی می كند كه نفوذ مذهب در آنچه كه گهگاهی اومانیسم مدرن سكولار نامیده می شود ، نادیده گرفته شده است .لذا با بررسی نمودن اعصار مختلف تاریخ غرب ، سعی می كند كه رابطه اومانیسم و مسیحیت را تبیین كند .

در تحقیق حاضر نیز با الهام گرفتن از مباحث كتاب فوق كه در تبیین ریشه های سنتی دینی فرهنگ سكولار در اعصار مختلف تاریخ غرب است ، سعی شده است كه این مساله از منظر مسیحی ـ غربی بررسی شود . در راستای انجام مطالعه و تحقیق ، موانع و محدودیتهایی نیز وجود داشته است. زیرا از آنجائی كه تحقیق كنونی، سكولاریزم را در فرهنگ مسیحی – غربی توصیف نموده منابعی كه در این زمینه وجود داشته است بصورتی مدون و قابل توجه باشند، در دسترس نبوده است. اگر هم بوده، تنها به برخی از وجوه آن پرداخته است. خصوصا فقدان چنین منابعی به زبان فارسی ، محدودیتهای زیادی را در برداشته است . كارهایی كه در زمینه فرهنگ سكولار به زبان فارسی صورت گرفته تنها به برخی از جنبه ها ، نظیر تاثیر فرهنگ سكولار در اندیشه ایرانی و یا تاثیر این فرهنگ در جهان اسلام پرداخته است . لذا چنین منابعی برای تحقیق كنونی چندان موثر نیفتاد .

روشی كه نگارنده در رساله كنونی از آن استفاده كرده ، روش توصیفی ـ تحلیلی است . بدین صورت كه با توصیف زمنیه های فرهنگ مسیحی در ادوار مختلف به تبیین و تحلیل فرهنگ سكولار در این ادوار تاریخی پرداخته شده است . در روش گرد آوری اطلاعات نیز ، از روش كتابخانه ای طی مراحل فیش برداری ، استفاده گردید .

تعریف اصطلاحات مهم

1- سكولار، سكولاریزم و سكولاریزاسیون (secular, secularism, secularization):

سكولار به كسی می گویند كه علاقه و گرایشی به امور معنوی و مذهبی ندارد و نهاد سكولار، نهادی است كه بدون ملاحظه نسبت به هر گونه اندیشه دینی و مذهبی، تمام توجه خود را مصروف اهداف این جهانی و دنیوی می كند. در مورد دو اصطلاح سكولاریزم و سكولاریزاسیون نیز در فصل اول

 توضیحات لازم ارائه شده است.

2- فرهنگ مسیحی : (christian calture)

مقصود از فرهنگ مسیحی، فرهنگی است كه در بستر آیین مسیحیت شكوفا شده و در بستر مفسران آن رشد و توسعه یافت. این فرهنگ كه با تحول مسیحیت نیز متحول گشت، افزون بر هزارسال بر غرب چیرگی داشت و هرگز مفادی واحد ارائه نكرد و افت و خیزهایی داشت كه گزارش تفصیلی آن در حوصله این نوشتار نیست.

3- كتاب مقدس: (the bible)

كتاب مقدس، عنوان مجموعه ای از نوشته های كوچك و بزرگ است كه مسیحیان همه و یهودیان بخشی از آن را كتاب مقدس خود می دانند. عنوان معروف این مجموعه در زبان انگلیسی و بیش تر زبان های اروپایی، بایبل (bible) و یا كلمه های هم خانواده آن است كه از واژه یونانی biblia به معنای «كتاب ها» گرفته شده است.

4- رنسانس : (renassnance)

مقصود از رنسانس یا عصر نوزایی، عصری است كه مربوط به سده های چهارده، پانزده و شانزده میلادی است. در این عصر، آرمان انسان، بازگشت به دوران طلایی فرهنگ یونان و روم باستان و احیای فرهنگ كلاسیک آن اعصار می باشد.

5- اومانیسم : (humanism)

مقصود از اومانیسم ، مكتب اصالت بشر یا انسانگرایی است كه طبق آن اندیشه خدامحوری به اندیشه انسان محوری تبدیل می شود و طبق آن انسان می كوشد كه خود معنای زندگی اش را بفهمد.

6- آیین كاتولیك: (doctrin of catholic)

مقصود آیینی است كه در تمام دوران قرون وسطی، كلیسا طبق آن بر آداب و اعمال دینی مردم اعمال نفوذ می نمود. در آئین كاتولیک ، مرجعیت نهایی ، پاپ و كلیسا است.

7- آئین پروتستان : (doctrin of protestant)