دلیل مشروط بودن امر این است که اگر بسته سیاستی غیر قیمتی مانند اصلاح فرایند، بهبود تکنولوژی تولید و اصلاح الگوی مصرف انرژی در واحد های صنعتی همزمان و به موازات سیاست قیمتی به کار گرفته نشود، به دلیل انباشت آثار تجمعی افزایش قیمت حامل های انرژی احتمال ورشکستگی و تعطیلی واحدهای صنعتی کشور وجود دارد.صنعت فولاد به دلیل دارا بودن حلقه های اتصال پیشین و پسین، اشتغالزایی، دیر بازده بودن سرمایه گذاری به عنوان صنایع زیر بنایی شناخته شده است.

همچنین این صنعت به عنوان یکی از پایه های اقتصادی هر کشور تلقی میشود، از این رو در بسیاری از مطالعات مصرف سرانه فولاد یکی از شاخص های توسعه یافتگی هر کشور محسوب میشود. در کشور ما به دلیل وجود منابع فراوان زیرزمینی، کانی های فلزی و انرژی ارزان اهمیت استخراج و تولید فولاد را بیش از پیش روشن میکند.

در فرایند تولید فولاد، سنگ آهن و زغال سنگ و حامل های انرژی مانند برق و گاز از جمله عوامل اصلی تولید به شمار می آیند. به علت وجود معدن زغال سنگ در ایران و همچنین قیمت پایین حامل های انرژی مانند برق و گاز به دلیل پرداخت یارانه های سنگین دولت بابت آنها، در ایران تولید فولاد دارای مزیت نسبی است و تولید آن توجیه اقتصادی دارد.با توجه به تنوع گسترده کاربرد فولاد در اکثر صنایع مانند لوله پروفیل، خودروسازی، لوازم خانگی، صنایع فلزی و …… دارد.

همچنین به واسطه بالا بودن سهم مصرف انرژی در قیمت تمام شده فولاد، این صنعت جزو صنایع انرژی بر

محسوب میشود. بنابراین اتخاذ سیاست افزایش قیمت حامل های انرژی آثاری را بر هزینه تمام شده صنعت فولاد خواهد داشت. در راستای سیاست هدفمند سازی یارانه ها، دو سناریو مطرح میشود. اولین سناریو افزایش یکباره قیمت در مدت زمان کوتاه که همان سیاست قیمتی است. سناریو دوم افزایش تدریجی قیمت و اجرای سیاست غیر قیمتی.

بر اساس سناریو اول اگر دولت اصلاح قیمت حامل های انرژی را به صورت یکباره و در طول یکسال (با شیب تند) انجام دهد، پیامدهای مستقیم احتمالی آن ، افزایش شدید هزینه تمام شده در بخش صنعت کشور است که در کوتاه مدت غیر قابل جبران خواهد بود. بطوریکه هزینه تمام شده صنعت سیمان بطور مستقیم بیش از 276 درصد و هزینه تمام شده آلومینیوم و فولاد به ترتیب بیش از 87 و 65 درصد افزایش مییابد.(مرکز پژوهش های مجلس)

در سناریو دوم فرض شود که افزایش قیمت ها بصورت تدریجی و ظرف مدت 5 سال صورت گیرد. همچنین اتخاذ بسته سیاست غیر قیمتی به خصوص ایجاد بسترهای لازم جهت اصلاح فرایند و بهبود تکنولوژی در صنایع انرژی بر میتواند از افزایش شدید و یکباره قیمت کالاهای صنعتی جلوگیری کند.این سناریو سبب افزایش هزینه تمام شده فولاد به میزان 4 درصد میشود. (مرکز پژوهش های مجلس)

بر این اساس، با به کار گیری سیاست های غیر قیمتی و قیمتی حامل های انرژی که سهم عمده ای از قیمت تمام شده فولاد را تشکیل میدهند، میتوان مزیت دوباره تولید این محصول را حفظ کرد.

مجتمع فولاد مبارکه تقریبا نیمی از محصول فولاد کشور را تولید میکند. روش تولید این مجتمع کوره قوس الکتریکی است،این روش از مرسوم ترین و اقتصادی ترین روش های تولید فولاد در جهان است که کشورهای عمده تولیدکننده فولاد در جهان از آن استفاده میکنند. از این جهت میتوان قیمت تمام شده آن را با قیمت جهانی مقایسه نمود و مزیت نسبی این صنعت را با افزایش قیمت حامل های انرژی مورد بررسی قرار داد.

لازم است سیاستگذاران و مدیران صنایع کشور با توجه به مزیت های موجود در تولید فولاد و ذخایر عظیم نفت و گاز و زغال سنگ به ویژه سنگ آهن و با توجه به تکنولوژی موجود در صنایع فولاد سازی و انتخاب تکنولوژی جدید و جایگزین کردن تجهیزات فرسوده ضمن اصلاح الگوی مصرف باعث افزایش کارایی انرژی شده و با تولید فولاد ارزان پیشرفت و آبادانی کشور را تسریع بخشند.

یکی از چالش های فرا روی کسب و کار، مصرف بهینه انرژی است و این موضوع سهم عمده ای از هزینه های تولید را به خود اختصاص داده است. لذا برای بهینه سازی مصرف انرژی، حفظ شاخص های زیست محیطی و استوار نظام مدیریت انرژی ضروری است. همچنین تدوین برنامه جامع برای فناوری های صرفه جویی مصرف انرژی نیز راهکاری برای رسیدن به این مهم است.

لازم به ذکر است که با هدفمند سازی یارانه ها، شرکت ها و سازمان ها باید برای افزایش بهره وری و رقابت پذیری در این حوزه با رویکردهای جدید مصرف انرژی را مدیریت نمایند.

2 درصد گاز طبیعی کشور در فولاد مبارکه مصرف میشود که با افزایش ظرفیت گاز طبیعی در کشور تا پایان سال 1393، این مقدار به 4 درصد میرسد.

در صورت افزایش تولید شبکه برق کشور تا پایان سال 1393 سهم مصرف برق شرکت فولاد مبارکه به 6.2 میرسد.

سهم انرژی از نظر هزینه تمام شده در شرکت فولاد مبارکه پیش از هدفمند سازی یارانه ها، 5 درصد بوده است که بعد از اجرای فاز اول هدفمند سازی یارانه ها به 10 درصد رسید و با اجرای فاز دوم هدفمند سازی یارانه ها، سهم انرژی این شرکت از نظر هزینه تمام شده به 18 درصد میرسد.

مصرف انرژی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان نسبت به استانداردهای بین المللی در مقایسه با شرکت های مشابه خارجی بالاست اما این میزان پایین تر از استاندارد تعریف شده در ایران است.

هزینه های تولید در شرکت فولاد مبارکه شامل هزینه های مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار میباشد.

هزینه های سربار دربرگیرنده هزینه های انرژی، مصارف انبار مواد کمکی، استهلاک ماشین آلات و …… است که در این بین هزینه های انرژی با 34 درصد بالاترین سهم ه

رایانش ابری که روش محاسباتی نوین است، مزیت های فراوانی برای سازمان ها، خصوصا سازمان های کوچک تر دارد. انعطاف پذیری، مقیاس پذیری و هزینه ی کاهش یافته تنها برخی از مزیت های فراوانی هستند که رایانش ابری به سازمان ها پیشنهاد می کند.

سهولت در مقیاس پذیری یکی از ویژگی های بسیار مهم از این فن آوری جدید است. رایانش ابری دارای قابلیت فوق العاده ای برای منافع سازمان ها محسوب می شود، اما پذیرش آن در مقیاس وسیع دارای طیف وسیعی از چطالش هایی است که باید رعایت شود. رایانش ابری سازمان را به اتخاذ فن آوری های جدید بدون هیچ گونه نگرانی در مطورد زیرساخت های مورد نیاز و نگهداری برنامه های کاربردی قادر می سازد.

بیان مسئله

بدون شک امروزه همه کسانی که در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می کنند با مفهوم رایانش ابری آشنا میباشند. رایانش ابری یا محاسبات ابری مدلی بر پایه شبکه‌هایی همچون اینترنت میباشد، مدلی که سرویسها و منابع را از طریق اینترنت در دسترس قرار میدهد. سازمان ملی استاندارد امریکا یا NIST رایانش ابری را این چنین تعریف می کند: ” مدلی برای ایجاد سهولت در درخواست دسترسی به شبکه به منظور اشتراک گذاردن مجموعه ای از منابع محاسباتی با قابلیت پیکربندی شدن (مانند شبکه ها، سرورها سیستم‌های ذخیره سازی و سرویس ها) که سریعا و با صرف کمترین عملیات مدیریتی و تعامل با فراهم آورنده خدمات، قابل دسترس می باشند[2].

رایانش ابری دارایی مزایایی و معایبی می‌باشد که هر کاربر یا سازمانی را ترغیب به استفاده از سرویسهای آن و یا عدم استفاده از آن را موجب می‌شود. مزایایی چون کاهش هزینه‌ها، عدم وابستگی به زمان و مکان، مقیاس پذیری آسان، مدیریت آسان، بروز‌ رسانی و نگهداری و معایبی مانند امنیت داده و وابستگی به اینترنت می‌باشد[3]. اما چیزی که مشخص است شرکت‌های بزرگ عرضه و توسعه فناوری اطلاعات دنیا در حال گسترش سرویس‌های خود در این زمینه می باشند. بدیهی است که استفاده از سرویس‌های رایانش ابری محدود به کاربران خانگی و یا شرکت‌های کوچک نمی شود بلکه برای سازمان‌ها نیز سود‌مند می‌باشد. سازمان‌ها می‌توانند از سرویس‌هایی نظیر “زیر ساخت به عنوان سرویس، بستر به عنوان سرویس، نرم افزار به عنوان سرویس و نرم افزار بعلاوه سرویس” بهره‌ ببرند.

پژوهش‌های صورت گرفته برروی شش مرکز داده بیانگر این است که اکثر سروها تنها از 10-30% توان محاسباتی خود و رایانه‌های رومیزی نیز تنها کمتر از 5% توان خود بهره میبرند. یک از اساسی‌ترین محرک‌های سازمان‌ها به سمت رایانش ابری را می‌توان در تحقیقی که اخیرا توسط گارتنر صورت گرفته است یافت، این تحقیق نشان از صرف حدود دو سوم از بودجه استخدام کارکنان حوزه فناوری اطلاعات سازمان در جهت استخدام کارکنان بخش پشتیبانی و نگهداری می‌دهد[2].

بدون شک استفاده از سرویس‌های مذکور باعث افزایش بهره‌وری سازمانی می‌شود لیکن این سوال مطرح می‌گردد که آیا سازمان‌ها می توانند شرایط استفاده از رایانش ابری را فراهم کنند یا خیر؟ زیرا انتخاب مناسب‌ترین راه‌ با توجه به شرایط حاکم بر سازمان یک اصل حیاتی می‌باشد و قبل از تصمیم گیری جهت استفاده از رایانش ابری باید به این نکته توجه کرد که آیا نیازهای سازمانی با محاسبات ابری جور در می‌آیند یا خیر؟

از آنجا که در سال‌های اخیر در سازمان های ایران نیز توجه زیادی به فناوری اطلاعات و ارتباطات شده است؛ به طوری که سخت افزار، نرم افرار، شبکه و اینترنت بخشی جدا ناپذیر از سازمان‌ها می‌باشند. در این راستا مدل‌ها و چهار چوب‌های متفاوتی برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی ارائه شده است ولی استفاده از رایانش ابری در سازمانها نیاز به بررسی‌های جداگانه ای دارد زیرا در استفاده از این تکنولوژی سخت افزار، نرم افزار و ممکن است داده های حیاتی و محرمانه سازمان در خارج از سازمان قرار گیرند. حال با این سوال مواجه می‌شویم که آیا سازمان‌های ایران آمادگی پذیرش رایانش ابری را دارند یا خیر؟ پس جهت استفاده صحیح و بجا و برنامه ریزی شده از این فناوری و ارزیابی آمادگی سازمان‌ها در پذیرش یارانش ابری به منظور بهره‌بردن و استفاده ازآن نیاز به مدل و چهار چوبی جهت ارائه به سازمان‌ها احساس می شود.

هدف اصلی این پژوهش سعی بر استخراج و بررسی معیارها و شاخص‌های تاثیر گذار بر پذیرش رایانش ابری و ارائه مدلی است که سازمان ها قبل از تصمیم گیری و حرکت به سمت رایانش ابری می توانند با بهره گرفتن از این مدل میزان آمادگی خود در رابطه با پذیرش رایانش ابری را ارزیابی نمایند.

   فرضیات پژوهش

• تصمیم گیرندگان فناوری اطلاعات با آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران رابطه مثبت و معناداری دارد.
• پشتیبانی ارائه دهندگان خدمات ابری با آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران رابطه مثبت و معناداری دارد.
• پشتیبانی و حمایت دولت با آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران رابطه مثبت و معناداری دارد.
• سازگاری با آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران رابطه مثبت و معناداری دارد.
• امنیت و حریم خصوصی با آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران رابطه مثبت و معناداری دارد.

• 

•  

• هزینه با آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران رابطه مثبت و معناداری دارد.

   سوالات پژوهش

• آیا تصمیم گیرندگان فناوری اطلاعات در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران تاثیر دارد؟
• آیا پشتیبانی ارائه دهندگان خدمات ابری در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران تاثیر دارد؟
• آیا پشتیبانی و حمایت دولت در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران تاثیر دارد؟
• آیا سازگاری در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران تاثیر دارد؟
• آیا امنیت و حریم خصوصی در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران تاثیر دارد؟
• آیا هزینه در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران تاثیر دارد؟

    اهداف پژوهش

• بررسی تاثیر تصمیم گیرندگان فناوری اطلاعات در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران
• بررسی تاثیر پشتیبانی ارائه دهندگان خدمات ابری در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران
• بررسی تاثیر پشتیبانی و حمایت دولت در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران
• بررسی تاثیر سازگاری در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران
• بررسی تاثیر امنیت و حریم خصوصی در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران
• بررسی تاثیر هزینه در آمادگی سازمان‌ها جهت پذیرش رایانش ابری در ایران

  قلمرو پژوهش

قلمرو تحقیق همانند مرز سازمان یا شركت است كه به­عنوان یک عامـل محـدودكننـده میباشد. قلمرو، محدوده و چارچوب تحقیق را مشخص مینمایـد و خـود شـامل سـه بخش مکانی، زمانی و موضوعی می­باشد.

قلمرو مکانی پژوهش

تمامی خبرگان و کارشناسان فناوری اطلاعات شهر تهران، به­عنوان محدوده مكانی پذیرفته شده ­اند و محقق میبایست تحقیـق خـود را روی افراد همین جامعه صورت دهد.

قلمرو زمانی پژوهش

نمونه‌های این پژوهش در بهار سال 1394 جمع‌ آوری گردید.

  قلمرو موضوعی پژوهش

قلمرو موضوعی شامل «رایانش ابری» می­باشد و سایر موضوعات و مباحث دیگـر در این تحقیق نمی­گنجند.

   ساختار فصول پایان‌نامه

-1- تعریف مسئله
توسعه حمل و نقل همگانی به عنوان یکی از شیوه های کاهش عوارض منفی حمل و نقل در شهرها، مورد توجه اکثر کشورها (چه پیشرفته و چه در حال توسعه) است. هر چه سهم حمل و نقل همگانی در جذب سفرهای شهروندان بالاتر باشد، منافع اقتصادی و زیست محیط ی بیشتری عاید شهر میگردد. سیستم اتوبوسرانی بهعنوان معمولترین و جا افتاده ترین سیستم حمل و نقل همگانی در شهرها این ویژگی و مزیت را دارد که در عین ارزان بودن و سهولت در اجرا، توان جابه جایی حجم قابل توجهی از شهروندان در اکثر نقاط و معابر شهری را دارد. بیشک طراحی مناسب شبکه اتوبوسرانی (شامل مسیر خطوط، موقعیت ایستگاه ها و پایانه ها، تعداد ناوگان و…) کمک شایانی به افزایش مطلوبیت این سیستم نموده و سبب افزایش سهم اتوبوس در سفرهای شهروندان میشود.
برای طراحی بهینه شبکه اتوبوسرانی، روشها و الگوریتمهای متعددی مانند شبکه های عصبی، مورچگان، ژنتیک، جستجوی منع و تبرید ارائه شده است که همگی از زیرمجموعه های روش های هیوریستیک و متاهیوریستیک هستند. در این روشها با توجه به حجم وسیع اطلاعات ورودی به شبکه، برای یافتن جواب اصلی با انجام الگوریتم مورد نظر به پاسخهای زیر بهینه مسئله بسنده می شود که مطالعات قبلی نشان داده که این پاسخها تا حد بسیار خوبی قابل اعتماد هستند. در اکثر این الگوریتمها، تابع هدفی تعریف میشود که سعی در کمینه یا بیشینه کردن یک پارامتر دارند. به عنوان مثال برای طراحی بهینه شبکه اتوبوسرانی میتوان از معیارهایی همچون بیشینه کردن سهم حمل و نقل همگانی، کمینه کردن همپوشانی خطوط اتوبوس و… استفاده نمود.
3-1- ضرورت انجام تحقیق
با توجه به اینکه الگوریتم های متاهیوریستیک، در حال توسعه یافتن در حل مسائل مختلف هستند، لازم است که مقایسه ای بین این الگوریتمها انجام شده و کارآیی آنها مشخص گردد که کدام یک از این الگوریتمها، پاسخ بهینه تری را در حل یک مسئله ارائه می دهند. بنابراین در این رساله، سعی بر آن است که نتایج حاصل از طراحی بهینه شبکه اتوبوسرانی به وسیله دو الگوریتم ژنتیک و مورچگان با یکدیگر مقایسه گردد.

قیمت : 14700 تومان

—-

پشتیبانی سایت :       

*         parsavahedi.t@gmail.com

 مجلس گویی در تصوّف سابقه ای طولانی دارد و بعضی از مشایخ صوفیه به مجلس گویی و برگزاری جلسات صوفیانه معروف بوده اند؛ در واقع بسیاری از تعالیم مشایخ صوفیه از طریق مجلس گویی ها به مریدان منتقل شده است. پاره ای از یادداشت های مریدان را، در لابلای آثاری که دربارۀ مشایخ خود نوشته اند، می توان ملاحظه کرد؛ مانند: مجالس ابوسعید ابی الخیر، که درکتابهای «حالات و سخنان ابوسعید ابی الخیر» و «اسرار التّوحید فی مقامات شیخ ابی سعید» نقل شده و در مورد مجالس برخی از صوفیان نیز آثار مستقلی در دست است که می توان کتاب «مجالس سبعه» از جلال الدین محمّد مولوی، و نیز کتاب «مناقب العارفین» را نام برد، که در لابلای مطالب آن روایات بسیاری از مجلس گویی مولانا آورده شده است.

در این پژوهش، پس از بیان مبادی تحقیق، در فصل دوم، به بررسی سابقۀ وعظ در اسلام و روش های سخنوری و مجلس گویی صوفیان پرداخته می شود و انگیزۀ برگزاری این مجالس که عبارتند از ارشاد و نصیحت، معرفت گفتن، و وصیت کردن بیان می گردد؛ همچنین محل برگزاری مجالس ابوسعید که عبارت از خانقاه، مدرسه، مسجد و مزار است و مکان برگزاری مجالس او که نیشابور، مهنه، طوس، سرخس و مرو است و نیز مجالس جلال الدین محمّد مولوی که در قونیه برگزار می شده است، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و در آخر این فصل زمان برگزاری مجالس اعم از روزها و اوقات، همچنین ترتیب مجالس که هم به صورت منظم( ادواری) و هم به صورت غیر منظّم برگزار می گردیده، بررسی می شود.

در فصل سوم، که به بررسی واعظان اختصاص یافته است، موضوعاتی از قبیل: سخنران مقیم و مدعو، هیأت ظاهری سخنران، وسیلۀ جلوس، که عبارت از منبر تخت وکرسی بوده است و طرز قرار گرفتن سخنران، نحوۀ شروع و ختم سخن که شامل قرائت قرآن، خواندن خطبۀ عربی، مناجات، صلوات و … می شود و حالات درونی سخنران از قبیل قبض و بسط، ضمیرخوانی و بیخود شدن، مورد بررسی قرار می گیرد.

در فصل چهارم، محتوای سخنان واعظان، که در برگیرندۀ موضوعاتی نظیر ارشاد مریدان، تفسیرِ قرآن و احادیث، تبلیغ شریعت، فرمان دادن، کرامت، درخواست بخشش، وصیّت کردن، شرح مسائل عرفانی و … است، بحث می شود؛ همچنین زینت های سخنوری، مانند: آیات قرآن، احادیث، اقوال بزرگان، اشعار فارسی عربی، ضرب المثل ها، حکایات عامیانه، و حکایات انبیاء و اولیاء مورد بررسی قرار می گیرد و در آخر این فصل زبان مجالس که شامل: زبان خطابه و محاوره است، و همچنین واژگان و ترکیبات به کار برده شده در این مجالس و ایجاز و اطناب کلام مطرح می گردد.

در فصل پنجم، به بررسی مستمعانِ این گونه مجالس و طرز قرار گرفتن، تعداد حاضران، شهرهای مستمعان، گروه های اجتماعی، گروه های سنّی اعمّ از نوجوانان، جوانان، کهنسالان، و نیز جنسیّت مستمعان از نظر مرد و زن بودن می پردازد و به وضعیّت حاضران که عبارت است از شنونده، سؤال کننده و درخواست کننده و همچنین، یادداشت برداری مستمعان، و حضور مخالفان و معاندان در مجالس، و سرانجام به تحوّل درونی شنوندگان پرداخته می شود.

در فصل ششم نیز نتایج حاصل از بحث بیان می گردد.

کلمات کلیدی:

 نثر فارسی ، مجلس گویی، ابوسعید ابی الخیر، مولوی، تصوّف

شرح پایان نامه

الف)تعریف موضوع

مجلس گویی در تصوف سابقه ای طولانی دارد و بعضی از مشایخ صوفیه به مجلس گویی و برگزاری جلسات صوفیانه معروف بوده اند؛ و در واقع بسیاری از تعالیم مشایخ صوفیه از طریق مجلس گویی ها به مریدان منتقل می شده است. پاره ای از یادداشت های مریدان را، در لابلای آثاری که دربارة مشایخ خود نوشته اند، می توان ملاحظه کرد؛ مانند: مجالس ابوسعید ابی الخیرکه در کتابهای «حالات و سخنان ابوسعید ابی الخیر» و «اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی سعید» نقل شده، و در مورد مجالس بعضی از صوفیان نیز آثار مستقلی در دست است که می توان کتاب «مجالس سبعه» از جلال الدین محمد مولوی، و نیز کتاب «مناقب العارفین» را نام برد که در لابلای مطالب آن روایات بسیاری از مجلس گویی مولانا آورده شده است.

نگارنده، در نظر دارد این پژوهش را با توجه به کتب «حالات و سخنان ابوسعید ابی الخیر» (جمال الدین ابوروح،1367)، «اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید»(محمدبن مُنوّر، 1366)، «مجالس سبعه ­­­­­­­­­­مولانا» (جلال­­­­­­­­­­الدین­­­ محمد مولوی،1365) و«مناقب العارفین» (شمس الدین احمد افلاکی،1362) به انجام برساند.

در این پژوهش، سبک کلی مجالس صوفیه و مخاطبان این مجالس بررسی، و نحوه آغاز سخن توسط پیر و مراد، طرز بیان، لحن سخن (شامل لحن های آمرانه، خطابی، نصیحت گرانه و…) تحلیل می شود و استفاده از آیات و احادیث و همچنین به کاربردن اشعار فارسی و عربی اعم از مشهور و غیر مشهور مورد بحث قرار می گیرد و به بررسی کلمات قصار فارسی و عربی، تمثیل ها، حکایت ها، ستایش و منقبت ها در سخنان مشایخ پرداخته می

 شود. در نهایت، نحوه ختم سخن و پایان جلسات بیان خواهد شد.

هدف از این پژوهش آگاهی از مجالس صوفیه، کیفیت برگزاری آنها و شناخت زبانِ خطابه و همچنین بررسی موضوعات مطرح شده در این مجالس است. این پژوهش و پژوهش های مشابه آن، مخاطب را با کیفیت برگزاری مجالس، نحوة فن خطابه، اقوال و احوال مشایخ مورد نظر و تفاوت های موجود در نحوة برگزاری این مجالس آشنا می سازد و راهگشای پاره ای از مسائل برای علاقه مندان به آداب و رسوم صوفیان، تاریخ تصوف به ویژه در زمینه مجالس صوفیه و نثر عرفانی خواهد بود.

ب) سابقه تحقیق

در ارتباط با موضوع مورد نظر، فقط در چند کتاب و مقاله اشاره اندکی به مسأله مجلس گویی صوفیان شده است. مرحوم زرین کوب در کتابهای «ارزش میراث صوفیه» (1342) و «جستجو در تصوف ایران» (1357) اشاره مختصری به مجالس صوفیه و همچنین وعظ و موعظه های عارفانه در مجالس مولانا کرده اند. شفیعی کدکنی، در مقدمه کتاب «اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابی سعید»(1366) به مجالس ابوسعید ابی الخیر و مباحثی که در این مجالس مطرح می شده است و نحوه سخن گفتن وی و استفاده از آیات و احادیث و اشعار و… اشاره اجمالی کرده است. مرحوم دامادی، در کتاب «ابوسعیدنامه» (1367) در مورد آداب خانقاه ابوسعید و به کار بردن اشعار در مجالس و لحن سخن وی به طور مختصر سخن گفته و پورجوادی، در مقاله ای تحت عنوان «لطائف قرآنی در مجالس سیف الدین باخرزی» (1380) اشاره کوتاهی به مجلس و مجلس گویی صوفیان کرده اند و چند کتاب در مورد مجالس صوفیه نام برده است، ولی هیچ کدام از این منابع به صورت کامل به این موضوع نپرداخته و تاکنون تحلیل کتابهای مجالس صوفیه و بررسی کیفیت برگزاری این مجالس انجام نگرفته است.

ج) کلمات کلیدی (فارسی و انگلیسی)

نثر فارسی، مجلس گویی، ابوسعید ابی الخیر، مولوی، تصوّف.

Persian prose, Preaching, Abu- Sae¢ed-e Abi- al – Khari, Mowlavi, Mysticism.

د) سؤالات پژوهشی

1) مجلس چیست و کیفیت برگزاری مجالس وعظ و گفتگوی صوفیان چگونه بوده است؟

2) زبان خطابه در مجالس صوفیان چه ویژگی هایی داشته است؟

3) چه مباحثی در مجالس صوفیه مطرح و بیان می شده است؟

هدف از نگارش این رساله به دست ‌دادن روشی برای تفسیر روایات تمثیلی ادب فارسی است.

پس از آوردن مقدمه ای در باب دلالت های حقیقی و مجازی كلام، فصل اول درباره ی تمثیل از دیدگاه بلاغت قدیم و نقد ادبی جدید، انگیزه های بیان تمثیلی و مقایسه ی آن با بیان رمزی آورده شده است. فصل دوم ی بر ویژگی های بنیادین قصه ها و تطبیق عناصر داستان های منتخب در این رساله با این ویژگی هاست و سرانجام در فصل های سوم تا پنجم داستان « آب زندگی» نوشته‌ی صادق هدایت و «سرگذشت كندوها» و « نون القلم» نوشته ی جلال آل احمد تفسیر تمثیلی شده اند. در جریان تفسیر داستان ها،. جهان بینی و افكار نویسنده.، آرا و اندیشه های او كه در دیگر آثارش منعكس شده و نیز شرایط اجتماعی و سیاسی زمان نگارش داستان لحاظ شده است.

مقدمه

در آغاز كلمه نبود. انسان بود و اشیای پیرامونش. و انسان خواست كه بشناسد. و برای شناختن نیاز به كلمه داشت؛ به اسم. تا پیش از شناختن اشیا، پیش از ترسیم صور اشیا در ذهن اسم اشیا را بداند. و انسان اسم گذاشت بر اشیا.(1)

اسامی آن چه پیرامون انسان است – و البته آن چه در ذهن و فكر و روح اوست-، ‌كوشش اوست برای شناختن. این اسم‌ها و كلمات، علامات و نشانه‌هایی هستند كه به معانی معینی دلالت می‌كنند و واضع آن‌ ها انسان است. انسان بر حسب قرارداد و به دل خواه خود،‌ در ابتدا بر اشیای پیرامونش اسم گذاشت و این نشانه‌های وضعی/ قراردادی شدند نام‌های واقعی اشیا. «نشانه‌ها وسایلی مقتصدانه هستند برای بیان معنایی كه یا حاضر است و یا قابل وارسی.»(2) انسان وقتی شیئی را دید، تعریفی از آن شیء بر حسب صورت ظاهر،‌ هویت و كاركرد آن – و اگر آن شیء مفهومی ذهنی یا عقلی بود، تعریفی حاصل از ادراك آن – در ذهنش نقش بست و به منظور آن كه از آن پس برای نامیدن آن شیء همه‌ی معنایی را كه در ذهنش دارد،‌ با تمام حدود و ثغور آن به زبان نیاورد، به نام‌گذاری آن پرداخت. و از این رو است كه نشانه‌ها «همه وسایلی مقتصدانه» هستند «برای بیان تعریفی طولانی» و «موجب صرفه‌جویی در اعمال ذهنی».(3)

نام اشیا را –از آن رو كه به معنایی دلالت می‌كنند – دال، و معنای نهفته در آن را – كه همان صورت ظاهر اشیا و مجموعه‌ی ویژگی‌های آن‌ هاست- مدلول می‌خوانیم. بنا بر تعریفی كه از نام‌ها و نشانه‌ها ذكر شد، دلالت این نشانه‌ها بر معنا دلالتی وضعی و قراردادی است؛ نه مبتنی بر شباهت واقعی میان دال و مدلول. هم چنین‌اند علامت‌های اختصاری یا نشانه‌هایی نظیر علامات راهنمایی و رانندگی.

با وجود قراردادی بودن رابطه‌ی میان دال و مدلول در نشانه‌ها و از آن جهت كه اشیا پیش از وضع این نام‌ها اسم دیگری (در ذهن انسان) نداشتند،‌ مدلول این گونه اسم‌ها معنای حقیقی آن‌ ها محسوب است و انسان به محض شنیدن یا خواندن این اسامی، صور این اشیا را با همه‌ی خصوصیات ظاهری و باطنی كه از آن‌ ها می‌داند، به ذهن می‌آورد؛ بدون آن كه ذهن در این فرایند شناختن دچار تكلف و زحمت شود. چرا كه اسم‌ها در حكم علامت‌هایی هستند كه پس از وضع معنایی ثابت، معین و همه فهم دارند.

اما این اولین و ابتدایی‌ترین كوشش انسان است برای نهان كردن معنا در پوشش لفظ و نشانه. كوششی كه به جز صرفه‌جویی و اقتصاد در اعمال ذهنی و زبانی و سهولت در ایجاد ارتباط با دیگران انگیزه‌ی دیگری مسبب آن نیست. در عین حال این نشانه‌ها در حكم آینه‌هایی هستند كه معنای مورد نظر را به روشنی و وضوح باز می‌تابانند و این معنا «واقعیتی است حاضر و موجود، یا واقعیتی كه می‌تواند حضور داشته باشد.(4)»

پوشیدگی و عدم صراحت شیوه‌ها،‌ دلایل و انگیزه‌های دیگری نیز دارد و منجر به آفرینش شگردها و انواعی چون استعاره، تمثیل، نماد و رمز می‌شود؛

 اصطلاحاتی كه هر یک ، روشی است برای بیان مقصود و با وجود گونه‌گونی و بعضاً داشتن وجه تمایز با انواع دیگر، گاه به اشتباه به جای یک دیگر به كار می‌روند. در ادامه به بحث و بررسی پیرامون این اصطلاحات، تعریف هر یك،‌ درجات پوشیدگی معنا در هر كدام، نوع رابطه‌ی دال و مدلول در هر یک و علل و انگیزه‌های به كار بردن آن‌ ها پرداخته خواهد شد و البته نانوشته پیداست كه مقصود از این تطویل كلام چیزی نیست جز به دست دادن تعریفی نسبتاً جامع و مانع از «تمثیل» و «بیان تمثیلی» كه موضوع اصلی این رساله است.

فصل اول: تمثیل

1- تمثیل در حوزه‌ی بلاغت

تمثیل در لغت به معنای « مثال آوردن، تشبیه كردن،‌ مانند كردن، صورت چیزی را مصور كردن، داستانی یا حدیثی را به عنوان مثال بیان كردن و داستان آوردن»(1) است. با توجه به ریشه‌ی لغوی كلمه‌ی‌ تمثیل – كه شباهت و همانندی را می‌رساند-و نیز با ی مختصر بر معانی‌ای كه ذكر شد، حوزه‌ی كاربرد این كلمه مشخص می‌شود. كاربرد فراوان و بسامد زیاد این اصطلاح در حوزه‌ی دانش بلاغت ما را بر آن می‌دارد كه ابتدا در میان تعدادی از آثار بلاغی به جست‌وجوی ردپای این اصطلاح بپردازیم و نظر چند تن از صاحب نظران علم بلاغت را در این باره گرد آوریم.

عده‌ای تحت تأثیر معنای لغوی این اصطلاح،‌ آن را از جنس تشبیه یا حتی برابر با آن می‌دانند و عده‌ای دیگر آن را از خانواده‌ی استعاره و هم نوع آن می‌شناسند. سكاكی از جمله كسانی است كه تمثیل را نوع خاصی از تشبیه می‌دانند و برای آن ویژگی‌هایی را برمی‌شمارند. او معتقد است تمثیل تشبیهی است كه در آن «وجه شبه صفتی غیرحقیقی باشد و از امور مختلف انتزاع شده باشد.»(2) عبدالقاهر جرجانی تشبیه را به دو قسم دسته‌‌بندی می‌كند: یكی تشبیهی كه آنقدر روشن و واضح است كه نیاز به تأویل و توضیح ندارد. دیگر تشبیهی كه برای یافتن وجه شبه آن، نیاز به توضیح و تأویل باشد. او تشبیه نوع دوم را تمثیل می‌نامد و می‌نویسد: «تمثیل در اصل باید تصویر و تمثیل گردد و آن عبارت است از تشبیه منتزع از اموری چند و چیزی است كه جز از رهگذر یک یا چند جمله حاصل نمی‌شود.»(3) آن گاه نتیجه می‌گیرد كه «تشبیه، عام و تمثیل، اخص از آن است. پس هر تمثیلی تشبیه است و هر تشبیهی تمثیل نیست.»(4)

انتزاع وجه شبه از دو یا چند چیز،‌ مشخصه‌ای است كه در تعریف سكاكی و جرجانی از تمثیل آمده است. ضمناً هر دو معتقدند كه تمثیل،‌ زیرمجموعه‌ی تشبیه است؛ پس وجود شبه و مشبه‌به در ظاهر كلام ضروری است. این مشخصات ذهن را متوجه شیوه‌ای می‌كند كه در كتب بلاغت متأخر به «تشبیه مركب» معروف است. و آن تشبیه حالتی است به حالت دیگر. تشبیهی كه وجه شبه آن حاصل برهم كنش دو یا چند چیز است:

شكسته دل تر از آن ساغر بلورینم                      كه در میانه‌ی خارا كنی ز دست رها

(خاقانی)